NA EGO NA Nhọrọ
EBE AHỤ bụ ihe ọzọ a na-aghaghị ikwu banyere ihe e kere eke nke nwoke na nwanyị nke e kpebiri “ná mmalite” Ma ọ bụrụ na anyị aghọtaghị nke a, ọ bụrụ na anyị aghọtaghị nke a, mgbe ahụ mkparịta ụka ọ bụla gbasara omume, nke ziri ezi ma ọ bụ nke na-ezighi ezi, nke ịgbaso atụmatụ Chineke, ihe egwu na-etinye mkparịta ụka gbasara mmekọrịta nwoke na nwanyị na ndepụta nke mmachibido iwu. Na nke a, ejiri m n’aka na ọ ga-eme ka nkewa dị n’etiti ọmarịcha nkuzi na akụnụba nke onka n’ihe banyere mmekọrịta nwoke na nwanyị, na ndị ọ na-adị ka ha kewapụrụ.
Eziokwu bu na obughi nani na e kere anyi nile n'onyinyo Chineke, kamakwa:
Chineke hụrụ ihe niile o mere, ma hụ na ọ dị mma nke ukwuu. (Jen 1:31)
Anyị dị mma, ma daa
E kere anyi n’onyinyo nke Chineke, ya mere e kere anyi n’oyiyi nke onye ahu Nke di nma n’onwe ya. Dị ka onye ọbụ abụ dere:
Formed kpụrụ m; ị kpara m n'afọ nne m. M na-eto gị, n'ihi na m na ebube. (Abụ Ọma 139: 13-14)
Nwa agbogho di nso a na ele anya nke oma mgbe o jidere Kraist n’aka ya n’ihi na ndu ya na onye okike ya zuru oke. Chineke chọkwara ka anyị na nkwekọrịta a dịrị.
Ugbu a, anyị niile, n'ọkwa dịgasị iche iche, nwere ikike ime ihe ọ bụla ọzọ ekere eke na-eme: iri, ihi ụra, ịchụ nta, ichikọta, wdg.Ma nihi na emere anyị n'onyinyo Chukwu, anyị nwekwara ikike ịhụ n'anya. N'ihi ya, o kwesịghị ịbụ ihe ijuanya ịhụ di na nwunye na-ebikọghị n'alụmdi na nwunye ma bụrụkwa ezigbo nne na nna. Ma ọ bụ ụmụ nwoke na-edina ụdị onwe ha abụọ na-emesapụ aka. Ma ọ bụ di na-ele ndị gba ọtọ, onye na-akwụwa aka ọtọ. Ma ọ bụ onye ekweghị na Chukwu nke bụ onye odibo na-achọghị ọdịmma onwe ya n'ụlọ ebe a na-elekọta ụmụ mgbei, wdg. Nzuko nzuko a bu na e kere anyi n'onyinyo nke Onye di nma na itselfhụnanya n'onwe ya, ma si otua, enwere iwu okike n'ime anyi nke na-eduru anyi ime ihe ndi a. [1]Olu Mmekọahụ nke mmadụ na nnwere onwe-Nkebi nke M Dị nnọọ ka ike ndọda na-eme ka ụwa na-agba anyanwụ gburugburu, ọ bụ nnọọ ịdị mma a — “ike ndọda” nke ịhụnanya — na-eme ka ihe a kpọrọ mmadụ kwekọọ n’otu Chineke na ihe nile e kere eke.
Kaosinadị, nke ahụ ịdị n’otu nke Chineke, ibe ya, na ihe nile e kere eke mebiri ọdịda nke Adam na Iv. Ma otu a anyị hụrụ ụkpụrụ ọzọ n’arụ ọrụ: ikike ime ihe ọjọ, ịbụ onye a chụgara n’imezu ebumnuche ọdịmma onwe onye nanị. Ọ bụ kpọmkwem n'ọgụ a dị n'ime n'etiti ọchịchọ ime ihe ọma na ọchịchọ ime ihe ọjọọ ka Jizọs banyere “ịzọpụta anyị.” Na nke na-atọhapụ anyị bụ eziokwu.
Enweghị eziokwu, ọrụ ebere na-emebi
n'ime mmetụta. Becomeshụnanya na-aghọ mkpofu efu, a ga-ejupụta ya n'ụzọ aka ike. Na ọdịbendị na-enweghị eziokwu, nke a bụ ihe egwu dị egwu na-eche ịhụnanya ihu. Ọ dabara na mmetụta na echiche ndị mmadụ na-adabere na ya, a na-emejọ ma na-agbagọ okwu "ịhụnanya", ruo n'ókè nke na ọ pụtara ihe dị iche. —POPE BENEDICT XVI, Caritas na Veritate, n. Ogbe 3
Ihe na-akpali agụụ mmekọahụ bụ akara ngosi nke "mmepeanya nke ịhụnanya" na-enweghị eziokwu. Ọ bụ ọchịchọ ịhụ n'anya, ịbụ ndị a hụrụ n'anya, na inwe mmekọrịta — mana na-enweghị eziokwu nke mmekọahụ na isi ya. N'otu aka ahụ, ụdị okwu ndị ọzọ metụtara mmekọ nwoke na nwanyị, ebe ị na-achọ ịdị "mma", nwekwara ike ịbụ ịgwagbu eziokwu. Ihe a kpọrọ anyị ka anyị mee bụ ka nke “ọgba aghara” baa n’usoro. Ebere na amara nke Onye-nwe-ayi di kwa inyere ayi aka.
Nke a bụ ikwu na anyị ga-amata ma bulie ezi ihe n’ime ndị ọzọ. Ma anyị agaghịkwa ekwe ka ihe ọma anyị na-ahụ mee ka ọmịiko bụrụ “mmetụta” ebe a na-ekpokwasị ihe rụrụ arụ nanị kapet. Ozi nke Onye-nwe-anyị bụkwa nke Nzukọ-nsọ: isonye na nzọpụta nke ndị ọzọ. Enweghi ike ime nke a na nduhie onwe-ya kama obu eziokwu.
REDISCOVER omume ABSOLUTES
Ma nke ahụ bụ ebe omume ọma Omume, ya bụ, iwu ma ọ bụ iwu, na-enyere aka ime ka akọ na uche anyị mara ihe ma na-eduzi omume anyị dịka ọdịmma mmadụ niile si dị. N'agbanyeghị nke ahụ, gịnị kpatara echiche n'oge anyị a na mmekọahụ anyị nwere "nnwere onwe nye mmadụ niile" nke kwesịrị ịhapụ kpamkpam ụdị omume ọ bụla?
Dị nnọọ ka ọrụ niile anyị na-arụ, è nwere iwu na-achịkwa mmekọahụ anyị na-enye ya maka ahụike na obi ụtọ? Dịka ọmụmaatụ, anyị maara ma ọ bụrụ na anyị a drinkụ nnukwu mmiri, hyponatremia nwere ike ịba na ọbụlagodi igbu gị. Ọ bụrụ na ị rie oke, oke ibu nwere ike igbu gị. Ọ bụrụ na ọbụna iku ume ngwa ngwa, hyperventilation nwere ike ibute gị 
ka ọ daa. Ya mere, ị hụla, anyị kwesịrị ịchịkwa ọbụna oriri anyị na-eri dị ka mmiri, nri, na ikuku. Gịnịzi mere anyị ji chee na ịchịisi na-ekwesịghị ekwesị nke agụụ mmekọahụ adịghị arụpụtakwa nnukwu ihe? Ihe ndị mere eme na-akọ akụkọ dị iche. Ọrịa ndị a na-ebute site ná mmekọahụ abụwo ọrịa zuru ebe nile, ọnụ ọgụgụ ndị na-agba alụkwaghịm na-arị elu, ihe ndị na-akpali agụụ mmekọahụ na-emebi alụmdi na nwunye, na ịzụ ahịa ụmụ mmadụ agbawaala n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ akụkụ nile nke ụwa. O nwere ike ịbụ na inwe mmekọahụ enweela oke nke ga - eme ka ọ dabaa na ahụike ime mmụọ, nke mmụọ, na anụ ahụ? Ọzọkwa, gịnị na onye na-ekpebi oke ndị ahụ?
Omume dị iche iche na-eduzi omume mmadụ na ihu ọma ya na ọdịmma mmadụ. Mana adighi enweta ha site na aka ike, dika anyi tulere na ya Nkebi nke M. Ha na-esite n'okike okike nke “na-egosipụta ugwu nke mmadụ ma na-ekpebi ihe ndabere maka ikike na ọrụ ya bụ isi.” [2]Olu Catechism nke Chọọchị Katọlik, n. Ogbe 1956
Mana nnukwu ihe egwu dị n’oge anyị a bụ nkewapụ ụkpụrụ na omume ọma site n’iwu okike. A na-ekpuchido ihe ize ndụ a mgbe e nwetara “ikike” naanị site na “ịtụ vootu.” Akụkọ ihe mere eme na-egosi na ọbụna
imirikiti ndị bi ebe nwere ike ịmalite ịmabata dịka “omume” nke megidere “ịdị mma” Lee anya karịa narị afọ gara aga. Gba ohu ziri ezi; ya mere, igbochi ikike ụmụ nwanyị ịtụ vootu; ma n'ezie, ndị mmadụ tinyere usoro ọchịchị onye kwuo uche ya. Nke a bụ ịsị na ọ nweghị ihe ọ bụla na-agbanwe agbanwe dị ka ọtụtụ echiche.
Nke a bụ nsonazụ nsonazụ nke relativism nke na-achị achị n'enweghị onye na-emegide ya: "ikike" ahụ kwụsịrị ịdị, n'ihi na agbanyeghị ntọala siri ike na nsọpụrụ a na-apụghị ịda ada nke mmadụ, kama ọ na-edo onwe ya n'okpuru uche nke akụkụ ka ike. N'ụzọ dị otú a, ọchịchị onye kwuo uche ya, na-emegide ụkpụrụ nke ya, na-aga nke ọma n'ụdị nke ọchịchị aka ike. —PỌPỌ JOHN PAUL II, Evangelium Vitae, “Oziọma nke Ndụ”, n. Ọnwa Iri na Abụọ 18, 20
Oge ndị a bụ oge dị ịtụnanya mgbe onye kpọrọ onwe ya “ekweghị na nwoke ma ọ bụ nwanyị ekweghị na Chineke” na-ajụ ụka Katọlik dị na Ireland, ọ bụghị maka ihe ọ na-akụzi, kama maka 'ọgbaghara amamihe nke ndị mgbanwe okpukpe na-eme n'okwu ha.' Ọ gara n'ihu ịjụ:
Ndị Kraịst a enweghị ike ịhụ na ụkpụrụ omume nke okwukwe ha enweghị ike ịchọta n'ọgụgụ ego nke ndị na-eme mkpọtụ? … Ikwubiga okwu ókè banyere echiche ndị mmadụ nwere ike imebi ọdịiche dị n'etiti ezi omume na omume ọjọọ? Ọ ga - adịrịrị nwa oge na Moses (hapụ naanị Chineke) na ọ ga - aka mma karịa Moloch-ofufe n'ihi na nke ahụ bụ ihe ọtụtụ ndị Israel chọrọ ime? Ọ ga-abụrịrịrịrị azịza nke nkwupụta okpukpe ọ bụla dị n'ụwa na-ekwu na n'ihe metụtara omume, ọtụtụ nwere ike hie ụzọ… –Matthew Parris, Onye ngosi, Nwere ike 30th, 2015
Parris zuru oke. Eziokwu ahụ bụ na ntọala ntọala nke ọha mmadụ ugbu a na-agbanwe na obere ọgụ bụ n'ihi na eziokwu na ezi uche ejirila ụmụ nwoke na-adịghị ike-Churchka kpuchie eziokwu n'ihi ụjọ ma ọ bụ uru onwe ha.
… Anyi choro ihe omuma, anyi choro eziokwu, n'ihi na ewepu ha ma anyi enweghi ike iguzosi ike, anyi agaghi enwe ike iga n'ihu. Okwukwe n’enweghị eziokwu adịghị azọpụta, ọ naghị ewepụta ezigbo ntọala. Ọ ka bụ akụkọ mara mma, amụma nke agụụ miri emi anyị nwere maka obi ụtọ, ihe nwere ike
nke na-enye anyị afọ ojuju nke na anyị dị njikere iduhie onwe anyị. —Pipui FRANCIS, Lumen Fidei, Akwụkwọ Ozi Encyclical, n. 24
Usoro a banyere Mmekọahụ nke mmadụ na Nnwere Onwe bụ iji maa anyị niile aka ịjụ ma ọ bụrụ na anyị, n'eziokwu, na-aghọgbu onwe anyị, ọ bụrụ na anyị ekwenyela na "nnwere onwe" anyị na-ekwupụta site na mmekọahụ anyị na mgbasa ozi, na egwu, na Uwe anyị, mkparịta ụka anyị, na ebe anyị na-ehi ụra, bụ ọfụma na-agba ohu ma anyi onwe anyi ma ndi ozo? Nanị ụzọ ị ga-esi zaa ajụjụ a bụ "ịkpọte" eziokwu nke onye anyị bụ ma weghachite ntọala nke omume. Dị ka Pope Benedict dọrọ aka ná ntị:
Naanị ma ọ bụrụ na enwere nkwenye dị otú ahụ na ihe ndị dị mkpa nwere ike ịbụ iwu na ịrụ ọrụ iwu. Nkwenye a dị mkpa sitere na ihe nketa Ndị Kraịst dị n'ihe ize ndụ… N'eziokwu, nke a na-eme ka mmadụ ghara ịma ihe dị mkpa. Iguzogide echiche chi jiri n'ehihie ma chekwaa ikike ya ịhụ ihe dị mkpa, ịhụ Chineke na mmadụ, maka ịhụ ihe ọma na ihe bụ eziokwu, bụ ihe gbasara mmadụ niile nke ga-ejikọ ndị niile nwere ezi obi. Ọdịnihu nke ụwa nọ n'ihe ize ndụ. —POPE BENEDICT XVI, Adreesị nke Roman Curia, Disemba 20, 2010
Ee! Anyị kwesịrị ịkpọte eziokwu banyere ịdị mma anyị. Ndị Kraịst gafere arụmụka ma banye na ụwa n'akụkụ ndị furu efu, ọbara ọgbụgba, na ọbụna ndị jụrụ anyị, 
na yak mmọ ẹkụt nnyịn ikerede iban̄a eti ido mmọ. N'ụzọ dị otú a, site n'ịhụnanya, anyị nwere ike ịchọta otu ihe jikọrọ mkpụrụ nke eziokwu ahụ. Nnyin imekeme ndikut ifet ndinam mbon efen “eti” ebanga se nnyin idide: ndito iren ye iban ekebotde ke mbiet Abasi. Maka ka Pope Francis kwuru, anyị na-arịa "oke mgbaghara na ụwa anyị a ugbu a":
Ajụjụ nke eziokwu bụ n'ezie ajụjụ nke ncheta, ncheta miri emi, n'ihi na ọ na-emekọ ihe tupu anyị onwe anyị ma nwee ike ịga nke ọma n'ịdị n'otu anyị n'ụzọ gafere obere nghọta anyị na obere oke. Ọ bụ ajụjụ banyere mmalite nke ihe niile dị, na onye anyị nwere ike hụperetụ ebumnuche ma si otú a pụtara anyị ụzọ anyị jikọrọ ọnụ. —Pipui FRANCIS, Lumen Fidei, Akwụkwọ edemede, 25
Ihe mere ụmụ mmadụ na omume ya
"Anyị aghaghị irubere Chineke isi karịa mmadụ. ”
Nke ahụ bụ nzaghachi Pita na ndịozi nye ndị isi ndị obodo ha mgbe enyere ha iwu ka ha kwụsị nkuzi ha. [3]cf. Ọrụ 5:29 Okwesiri ịbụ nzaghachi nke ụlọ ikpe anyị, ndị omebe iwu na ndị omebe iwu taa. Maka iwu okike anyị tụlere Nkebi nke M abụghị ihe mmadụ mepụtara ma ọ bụ Churchka. Ọ bụ, "ọ dịghị ihe ọzọ ma e wezụga ìhè nghọta nke Chineke debere n'ime anyị." [4]Olu Katkizim nke Chọọchị Katọlik, n. Ogbe 1955 N’ezie, ụfọdụ nwere ike ikwu na ha ekweghị na Chineke, n’ihi ya kwa, ọ bụghị iwu na-achịkwa ha. Otú ọ dị, “ụkpụrụ omume ọma” e dere n'ime ihe e kere eke n'onwe ya gafere okpukpe nile, ọ bụkwa nanị echiche mmadụ pụrụ ịghọta ya.
Were obere nwa nwoke dị ka ihe atụ. Ọ maghị ihe mere o ji nwee "ihe" ahụ n'ebe ahụ. Ọ na-enweghị isi ọ bụla na ya. Ma, mgbe o tozuru oke, ọ na-amata na “ihe” ahụ 
na-aga n'ihu na-enweghị uche ewezuga nkpu nwanyi. N'otu aka ahụ, nwa agbọghọ nwekwara ike iche na mmekọahụ ọ na-enwe enweghị isi ma e wezụga nwoke. Ha bụ mmekorita. Enwere ike ịghọta nke a site na echiche mmadụ naanị. Echere m na, ọ bụrụ na otu afọ nwere ike kuziere onwe ya itinye ihe eji egwuri egwu egwuruegwu n'ime oghere gburugburu, echiche ahụ na agụmakwụkwọ doro anya na klaasị bụ "ihe dị mkpa" ọ bụrụ ihe na-adịghị mma, na-ekpughe usoro isiokwu nke ụdị ọzọ…
Nke ahụ kwuru, ihe kpatara anyị bụ mmadụ ọchịchịrị gbaa ọchịchịrị. Ya mere, eziokwu nke mmekọahụ anyị na-abụkarị nke ndị mmadụ kpuchitere.
Iwu onye n’enweghi okike mmadu n’ahu ya n’otu oge. N'ihe dị ugbu a, mmadụ na-eme mmehie chọrọ amara na mkpughe nke mere ka onye ọ bụla jiri ihe eji mara eziokwu na omume nke okpukpe mara "ezigbo onye ọ bụla, jiri nkwenye siri ike na enweghị mmachi nke njehie." -Catechism nke uka Katọlik (CCC), n. Ogbe 1960
Nke ahụ bụ ọrụ, n’otu akụkụ, nke Nzukọ-nsọ. Christ nyere ya ozi nke “izi ihe nile” nke Onye-nwe-ayi kuziri. Nke a gụnyere ọ bụghị naanị Oziọma nke okwukwe, mana Oziọma. N'ihi na asi na Jisos kwuru na ezi-okwu g willme ka ayi pua n'orù, [5]cf. Jọn 8:32 ọ ga-adị ka ọ dị oke mkpa na anyị ga-amata kpọmkwem ihe eziokwu ndị ahụ na-atọhapụ anyị, na ndị na-agba ohu. Ya mere e nyere Chọọchị ọrụ ịkụzi ma “okwukwe na omume.” Ọ na - eme nke a site na Mmụọ Nsọ, onye bụ “nchekwa nchekwa Churchka”, [6]Olu CCC, n. Ogbe 1099 site na nkwa nke Kraịst:
Mgbe ọ ga-abịa, Mmụọ nke eziokwu, ọ ga-eduba gị n'eziokwu niile. (Jọn 16:13)
Ọzọkwa, gịnị kpatara m ji atụ aka na mkparịta ụka gbasara mmekọrịta nwoke na nwanyị? N'ihi na kedụ ihe dị mma iji tụlee ihe bụ eziokwu "ziri ezi" ma ọ bụ "ezighi ezi" f rom si Chọọchị lee anya belụsọ na anyị ghọtara gini bu isi okwu nke Nzuko? Dika Achịbishọp Salvatore Cordileone nke San Francisco kwuru:
Mgbe ọdịbendị na-enweghịzi ike ịghọta eziokwu ndị ahụ, mgbe ahụ ntọala nke nkuzi anyị ga-apụ ma ọ nweghị ihe anyị ga-enye ga-abụ ihe ezi uche dị na ya. -Cruxnow.com, June 3rd, 2015
OZI NKE ULU EBERE TAA
Isi okwu banyere Churchka bụ iwu eke na Mkpughe nke Chineke site n’aka Jizọs Kraịst. Ha abụghị otu ụzọ kama ha nwere ịdị n'otu nke eziokwu sitere n'otu ụzọ: Onye Okike.
Iwu okike, ezigbo ọrụ nke Onye Okike, na-enye ntọala siri ike nke mmadụ ga-ewukwasị n’usoro nke ụkpụrụ omume iji duzie nhọrọ ya. Ọ na-enyekwa ntọala dị oke mkpa maka iwulite ọha mmadụ. N'ikpeazụ, ọ na-enye ntọala dị mkpa maka iwu obodo nke ejiri ya jikọọ, ma ọ bụ site n'echiche nke na-ewepụta nkwubi okwu site na ụkpụrụ ya, ma ọ bụ site na mgbakwunye nke ọdịdị ziri ezi na nke iwu. -CCC, n. Ogbe 1959
Ọrụ Chọọchị na asọmpi ya na Ọchịchị mgbe ahụ. Kama nke ahụ, ọ bụ iji nye ọchịchị steeti ezi nduzi na-adịghị ada ada n'ọrụ ya iji kwado, hazie ma chịkwaa ọdịmma nke ọha mmadụ. Ami mmema nditing ete ke Ufok Abasi edi “eka inemesit” 
N atihi na n ofebe ozi ya nọ bụ ịkpọbata ụmụ nwoke na ụmụ nwanyị “nnwere onwe dị ebube nke ụmụ Chineke.” [7] Rom 8: 21 n'ihi na “n'ihi nnwere onwe Kraịst mere ka anyị nwere onwe anyị.” [8]Gal 5: 1
Onye-nwe-ayi na echebara ọbụghị nanị ọdịmma nke mụọ anyị mana nke arụ kwa (maka mkpụrụ-obi na arụ bụ otu agwa), ya mere nlekọta nke nne nke Nzukọ-nsọ gbasakwara inwe mmekọahụ. Ma ọ bụ onye nwere ike ịsị, amamihe ya ruru "ime ụlọ" ebe ọ bụ na "ọ dịghị ihe zoro ezo ma e wezụga ka a hụ ya; ọ dịghị ihe ọ bụla bụ ihe nzuzo ma ọ́ bụghị ka a mata ìhè. ” [9]Mark 4: 22 Nke ahụ bụ ikwu na ihe na-eme n'ime ime ụlọ is nchegbu nke Nzukọ-nsọ n'ihi na omume anyị niile na-emetụta ụzọ anyị si metụta ma soro ndị ọzọ na-emekọrịta ihe na ọkwa ndị ọzọ, n'ụzọ ime mmụọ na nke uche, n'èzí nke ime ụlọ. Ya mere, ezigbo nnwere onwe nke nwoke na nwanyị bụ akụkụ nke atụmatụ Chineke maka obi ụtọ anyị, na ọ happinessụ ahụ nwere njikọ chiri anya n'eziokwu.
Chọọchị [ya mere] na-ezube ịga n'ihu na-eweli olu ya n'ịgbachitere ihe a kpọrọ mmadụ, ọbụlagodi mgbe atumatu nke Ọchịchị na imirikiti echiche ọha na eze na-aga n'akụkụ ọzọ. Eziokwu, n'ezie, na-esite n'ike n'onwe ya, ọ bụghị site oke nkwenye ọ na-akpali. —POPE BENEDICT XVI, Vatican, Machị 20, 2006
Na Akụkụ nke atọ, mkparịta ụka banyere mmekọahụ n'ọnọdụ nke ugwu anyị bu pụta ụwa.
NTỤTA NKE AKA
Daalụ maka ịkwado ozi oge nile a.
