Haahi i runga i te pari – Wahi II

Ko te Madonna Pango o Częstochowa – whakanoatia

 

Ki te ora koe i te wa e kore ai e hoatu he whakaaro pai ki a koe,
e kore ano tetahi e hoatu he tauira pai ki a koe,
ka kite koe i te pai e whiua ana, a ka utua te kino...
kia u, kia mau ki te Atua i runga i te mamae o te ao...
— Saint Thomas More,
i poutoa te mahunga i te tau 1535 mo te wawao i te marenatanga
The Life of Thomas More: A Biography by William Roper

 

 

ONE o te mau horo'a rahi roa'e ta Iesu i vaiiho i Ta'na Ekalesia o te aroha ïa o pohehe. Mai te peu e ua parau Iesu e, “E ite outou i te parau mau, e na te parau mau outou e faatiamâ” (Ioane 8:32), e mea titauhia ïa ia ite te mau ui atoa, ma te feaa ore, eaha te parau mau. Ki te kore, ka taea e tetahi te korero teka mo te pono ka taka ki te mahi pononga. Mo…

… Ko te tangata e mea ana i te hara, he pononga no te hara. (Ioane 8:34)

No reira, to tatou tiamâraa i te pae varua raru ki te mohio ki te pono, koia a Ihu i oati ai, « Ia tae mai Oia, te Varua o te parau mau, e arata‘i Oia ia outou i te mau parau mau atoa ». ^[1]John 16: 13 Ahakoa nga koha o nga mema takitahi o te Whakapono Katorika i roto i te rua mano tau, tae atu ki nga ngoikoretanga morare o nga kaiwhakakapi o Pita, ko ta tatou Tikanga Tapu e whakaatu ana kua tiakina tika nga whakaakoranga a te Karaiti mo nga tau 2000 neke atu. Ko tetahi o nga tohu tino pono o te ringaringa o te Karaiti i runga i tana wahine marena hou.

 

He Putanga Hou

Heoi ano i etahi wa i roto i to tatou hitori i ahua kee te pono i runga i te pari - ahakoa ko te nuinga o nga episekopo i neke ki te huarahi he (penei i te titorehanga a Arian). I tenei ra, ka tu ano tatou ki te taha o tetahi atu pari kino, ehara i te mea kotahi noa te whakaakoranga, engari ko nga turanga o te Pono.^[2]Ahakoa ka mau tonu te pono tae noa ki te mutunga o te wa, ehara i te mea ka mau tonu te mohio me te mahi i nga waahi katoa. E ai ki nga korero tuku iho, i nga wa whakamutunga, ka tiakina e te nuinga o nga toenga; cf. Nga Whakaruruhau e Haere Mai ana He kino te korero tika a Pope Francis i roto i tetahi korero i te Hinota mo te whanau:

Ko te whakamatautau ki te ahua pirau ki te pai, ma te ingoa o te mahi tohu tinihanga e herea nga patunga kaore i te rongoa i a ratau me te atawhai i a ratau; e rongoa ana i nga tohumate kaore i nga putake me nga putake. Ko te whakamatautauranga o nga "tangata mahi-pai," o te hunga whakamataku, me nga mea e kiia nei ko "nga tangata ahu whakamua me nga rangatira." 

I haere ano ia, ka whakatupato i te…

Ko te whakamatautau kia heke iho i te Cross, kia pai te iwi, kaua e noho ki reira, kia ea ai te hiahia o te Matua; ki te koropiko atu ki te wairua o te ao kaua ki te pure, kia whakapiko atu ki te Wairua o te Atua.—Cf. Nga Whakatikatika e rima

Ko te Hinota tera i whakaputa i te whakahau a nga apotoro Amoris Laetitia, i whakapaehia mo te tuku moni ki taua wairua o te ahu whakamua e whai ana ki te whakamohio i te oro'a mo te marena me te whakawhanaunga i te moe tangata (tirohia Te Anti-Aroha). Ahakoa e whakaae ana te tangata ki nga tohunga whakapono e whakapono ana he he kei roto i tenei tuhinga, me whakaae tetahi mai i taua Hinota, kua heke haere te ahua o te whakawhanaungatanga o te morare, otira i roto i nga tikanga rangatira. 

I tenei ra, kei a matou katoa nga huihuinga a nga episekopo e ngana ana ki te whakatairanga i nga whakaakoranga heterodox,^[3]hei tauira. Pihopa Tiamana, cf. katatataa Ko nga tohunga e whakahaere ana i nga "Pride Masses",^[4]kite ki konei, ki konei, ki konei a ki konei e, i roto i te parau mau, te hoê pâpa o tei haamaoro-roa-hia i nia i te tahi mau tumu parau morare teimaha roa ’‘e o to tatou nei tau. He mea karekau tenei i nga Katorika, ina koa i muri mai i nga pontificates a John Paul II me Benedict XVI.

 

Ka mea ia he aha?

I roto i tana haurongo mo Francis, ka tuhia e te kairipoata a Austen Ivereigh:  

I korero a [Francis] ki tetahi Katorika takatāpui, he ahorangi o mua mo te hunga takatāpui ko Marcelo Márquez, e pai ana ia ki nga mana takatāpui tae atu ki te whakamana i te ture mo nga uniana a-iwi, ka taea hoki e nga tokorua takatāpui te uru atu. Engari i tino whakahē ia ki nga ngana ki te whakarereke i te marena i roto i te ture. 'I pirangi ia ki te wawao i te marena engari kaore e whara i te mana o te tangata, me te whakakaha ranei i to raatau aukati,' e kii ana tetahi hoa mahi tata o te karainara. 'I pai ia ki te whakauru ture nui rawa atu o te hunga takatāpui me o ratou tika tangata kua whakahuahia i roto i te ture, engari e kore rawa e whakararu i te motuhaketanga o te marena i waenga i te tane me te wahine mo te pai o nga tamariki'." -Te Kaiwhakarite Nui, 2015; (wh. 312)

Ka rite ki ahau i roto i Te Tinana, Whatiwhati, Ko te Pope te ahua ki te mau i tenei tuunga. Ahakoa he maha nga korero a Ivereigh mo Francis e whakanuia ana, he maha ano nga mea e miharo ana i te mea kua whakapumautia e te Magisterium ko te "whakaaetanga ture o nga uniana takatāpui ka whakapouri i etahi o nga uara morare me te whakaheke i te kaupapa o te marena."^[5]Nga Whakaaro mo nga Tono ki te Hoatu Whakaaetanga Ture ki Nga Uniana i waenga i nga Taangata Taane; n. 5, 6, 10 Heoi ano, koinei te waatea o te maarama e whakakiia ana e "te hunga ahu whakamua me te hunga ngawari," penei i te tautohetohe a Fr. Hemi Matini^[6]tirohia te whakahee a Trent Horn mo Fr. Ko nga turanga a James Martin ki konei nana i korero ki te ao:

Mena ka korero a Fr. I he a Martin, he iti noa te mahi a te Vatican ki te whakakore i te hau.^[7]kite Te Tinana, Whatiwhati Na tenei i raru ai te hunga pono, ehara i te mea nui ki te pono (no te mea kei te marama tonu nga whakaakoranga rangatira o te Hahi Katorika) engari me te ngaru hou o te kaupapa herekore e ahua tautokohia ana e te papal e huna ana i te pono me te maataki i o tatou turanga.

I te tau 2005, i tuhituhi ahau mo tenei tai tainui e haere mai nei kei konei (cf. Te whakatoi!… Me te tsunami morare) ka whaia e te ngaru tuarua kino (cf. Te Āniwhaniwha Wairua). He aha te mea he whakamatautau kino tenei na te mea kei te kitea te kaha o tenei tinihanga i roto i te hierarchy ake…^[8]kite Te Hunga Te Hone

I mua o te taenga mai tuarua o te Karaiti me haere te Hahi ki roto i tetahi whakamatautau whakamutunga ka whakangaueuetia te whakapono o te nuinga o te hunga whakapono…   —CCC, n.675

 

Te Anti-Aroha

I tohe a Francis mai i te timatanga o tona rangatiratanga kia mawehe atu te Hahi mai i ona waahi, puta mai i muri i nga kuaha kati ka toro atu ki nga pito o te hapori. 

… Kua tonohia tatou kia ngohengohe ki tana piiraa kia haere atu i ta tatou ake rohe whakamarie kia tae atu ki nga "tirohanga" katoa e hiahia ana ki te maarama o te Rongopai. -Pope Francis, Evangelii Gaudium, kaore. 20

Mai i tenei whakahau i puta mai tana kaupapa mo te "toi o te haere tahi"^[9]n. 169, Evangelium Gaudium i reira “e ti‘a ai i te apeeraa pae varua ia arata‘i ia vetahi ê ia haafatata roa’tu i te Atua, i roto ia’na to tatou ti‘amâraa mau ».^[10]n. 170, Evangelium Gaudium Amine ki tena. Karekau he mea hou o aua kupu; Ua faaea Iesu i te taime i pihai iho i te mau varua, ua paraparau Oia, ua pahono Oia i te mau uiraa a te feia e poihâ ra i te parau mau, e ua haaputapû e ua faaora Oia i te feia tei peehia i te pae totiale. Inaha, ua tamaa Iesu e “te mau telona e te mau vahine faaturi”^[11]cf. Mat 21:32, Mat 9:10

Otiia kihai to tatou Ariki i tahae, kihai i moe ki a ratou. 

Kei konei te mahi tinihanga kino e mahia ana e etahi o nga episekopo kua huri hei pouri toi: ko te mea hou e manaaki ana te Hahi, tuwhera, me te haere tahi - engari kahore e karanga ana ki te hunga katoa e tomo ana ki ona tatau kia mawehe atu i te hara kia ora ai. Oia mau, te poroi iho a te Mesia “A tatarahapa e a faaroo i te Evanelia”^[12]Mark 1: 15 he maha nga wa i kapohia e "Kia maioha me noho tonu koe!"  

I Lisbon i tera wiki, he maha nga wa i whakanuia e te Matua Tapu he karere "powhiri":

I roto i tetahi o nga wa tino rongonui ka puta mai i te ra o nga taiohi o te ao, ka karanga a Pope Francis ki nga rau mano i huihui mai ki tona aroaro ki te karanga ki a ia ko te Hahi Katorika mo "todos, todos, todos” — everyone, everyone, everyone. “Ua maramarama te Fatu,” ta te pâpa i onoono i te Sabati. "Ko nga turoro, ko nga kaumātua, ko te taitamariki, ko te koroheke, ko te kino, ko te ataahua, ko te pai me te kino." — Akuhata 7, 2023, ABC News

Ano, kaore he mea hou. Te vai nei te Ekalesia ei “oro‘a mo‘a no te ora”:^[13]CCC, n. 849; n. 845: “No te tahoê faahou i ta ’na mau tamarii atoa, tei purara ê e tei arata‘i-ê-hia e te hara, ua hinaaro te Metua e haaputuputu i te taata atoa i roto i te Ekalesia a ta ’na Tamaiti. Ko te Hahi te waahi me kitea ano e te tangata tona kotahitanga me tona whakaoranga. Te Ekalesia o “te ao tei faahauhia”. Ko ia te barque "i roto i te waa katoa o te ripeka o te Ariki, na te manawa o te Wairua Tapu, ka whakatere marie i tenei ao." Ia au i te tahi atu hoho‘a tei herehia e te mau Metua o te Ekalesia, ua faahoho‘ahia oia e te araka o Noa, o tei faaora i te diluvi. Kua whakakiia tana puna iriiri ki te wai tapu mo te ngaro; Ka whakatuwherahia ana korero mo te hara; E mohiotia ana ana whakaakoranga mo te ngoikore; Ka tukuna tana Kai Tapu mo te ngoikore.

Ae, kei te tuwhera te Hahi ki te katoa — engari ka tuwhera te Rangi ki te hunga e ripeneta ana. 

E kore e tomo ki te rangatiratanga o te rangi nga tangata katoa e mea mai ana ki ahau, E te Ariki, e te Ariki, engari ia e mea ana i ta toku Matua i te rangi i pai ai. ( Mataio 7:21 )

No reira, ka mihi te Hahi ki te hunga katoa e tohe ana ki te hiahia hei whakarangatira i a ratou. Ka mihi ia ki te hunga katoa kua pakaru kia whakahokia mai. Ka powhiritia e ia nga mea katoa i roto i te ngoikoretanga kia pai ai whakaritea ano ratou — paatoa ia au i te Parau a te Atua. 

… Inaha, e ere noa te opuaraa a [te Mesia] i te haamauraa i te ao i roto i to'na ao e ia riro ei hoa no'na, ma te vaiiho ia'na ma te ore roa e taui. —POPE BENEDICT XVI, Freiburg im Breisgau, Germany, Hepetema 25th, 2011; www.chiesa.com

E ti'a i te faafariuraa ia pee i te bapetizoraa no te faaorahia; me whai te tapu i te hurihanga kia uru atu ai ki te Rangi — ahakoa me purea Ngakau.

Ripeneta, kia iriiria koutou katoa, i runga i te ingoa o Ihu Karaiti mo te murunga o o koutou hara; a ka riro ia koutou te homaitanga o te Wairua Tapu… No reira, ripeneta, kia tahuri mai, kia murua ai o koutou hara. ( Ohipa 2:38, 3:19 ).  

Ia hotu Ta’na misioni i roto i te varua o te taata tata‘itahi, ua parau Iesu e e mea ti‘a i te Ekalesia ia haapii i te mau fenua « ia haapa‘o i te mau mea atoa ta’u i parau atu ia outou na ».^[14]Matt 28: 20 No reira,

Ko te Hahi… kaore i iti ake i tana Kaihanga atua, kua whakaritea hei "tohu whakahē." …Kare e tika kia kii ia i te ture he aha te mea karekau i te ture, i te mea, na tona ahuatanga, he whakahē tonu i te pai o te tangata.  —POPO PAULO VI, Humanae Vitae, n. 18

 

Te Tapa o te pari

I te hokinga mai i Lisbon, ka ui tetahi kairipoata ki te Pope:

E te Matua Tapu, i Lisbon i korero mai koe ki a matou kei roto i te Haahi he waahi mo "te katoa, mo te katoa, mo te katoa". Kei te tuwhera te Hahi mo nga tangata katoa, engari i te wa ano kaore nga tangata katoa e whai mana me nga whai waahi, i roto i te tikanga, hei tauira, kaore e taea e nga wahine me nga tane tane te tango i nga oroa katoa. E te Matua Tapu, me pehea e whakamarama ai koe i tenei rereketanga i waenga i te "Hahi tuwhera" me te "he Hahi e kore e rite mo te katoa?"

Ka whakahoki a Francis:

I patai mai koe ki ahau i tetahi patai mo nga koki rereke e rua. Kei te tuwhera te Hahi mo te katoa, katahi ano nga ture hei whakahaere i te oranga o roto i te Hahi. A ko te tangata kei roto kei te rite tonu ki nga ture… Ko taau e korero nei he huarahi tino ngawari ki te korero: "Kaore e taea e te tangata te tango i nga oro'a". Ehara i te mea kua kati te Hahi. Ka tutaki ia tangata ki te Atua i runga i tana ake huarahi, i roto i te Hahi, ko te Hahi te whaea me te kaiarahi (mo) ia tangata i runga i tona ake huarahi. No konei, kare au e pai ki te kii: kia haere mai nga tangata katoa, tena ko koe, mahia tenei, ko koe, mahia tena… I muri iho, ka rapua e ia tangata i roto i te inoi, i roto i nga korero o roto, i roto i nga korerorero a te minita me nga kaimahi minita, i te huarahi ki te haere whakamua. Mo konei, ki te patai i te patai: "He aha te hunga takatāpui?..." Kao: katoa… Ko tetahi o nga mea nui i roto i te mahi minita ko te whai haere i nga tangata i ia taahiraa ki te eke ki te pakeketanga…. He whaea te Hahi; e farii oia i te mau taata atoa, e e rave te taata tata'itahi i to'na haerea i mua i roto i te Ekalesia, ma te ore e haape'ape'a, e mea faufaa roa te reira. - Runanga Perehi i roto i te rererangi, August 6, 2023

Engari i te ngana ki te whakamaarama i nga kupu a te Pope me tana tikanga mo nga "ture", he aha tana tikanga ma te rapu huarahi ki mua me te kore e ngangau, me etahi atu - me whakahoki ano i nga mea i whakaponohia e te Hahi, i whakaakona mo nga tau 2000. Te apeeraa i te hoê taata “i tera taahiraa i muri a‘e i to ratou e‘a no te paari” e ere ïa te auraa o te haapapuraa ia ratou i roto i te hara, ma te parau noa ia ratou e “te here ra te Atua mai ia outou na.” Te taahiraa matamua i roto i te paari Kerisetiano o te patoiraa ïa i te hara. A ehara hoki tenei i te kaupapa kaupapa. “E ere te mana‘o haava i te hoê aravihi taa ê no te faaoti eaha te maitai e te ino,” o ta Ioane Paulo II ïa i haapii.^[15]Dominum et Vivificantem, kaore. 443 E ere atoa te faaauraa e te Atua mai ta Augustin i na mua ’‘e: “Ho mai na ’u i te viivii ore e te haavîraa, eiaha râ i teie nei!”

Ko taua maaramatanga kaore rawa i te whakamaori i te paerewa o te pai me te kino kia taea ai te whakarereke ki etahi ahuatanga ake. He tangata tonu ma te tangata hara ki te whakaae i tona ngoikoretanga me te tono kia tohungia ia ngoikoretanga; Ko te mea e kore e manakohia ko te ahua o te tangata e mea ana i tona ake ngoikoretanga hei tohu mo te pono mo te pai, kia taea ai e ia te whakaaro he tika ia, me te kore e tika kia hoki atu ki te Atua me tana mahi tohu. —POPE ST. John Paul II, Veritatis Whakapaipai, n. 104; Vatican.va

I roto i te parabole o te oroa rahi, ua farii te arii i “te taata atoa” ia tomo mai. 

Na, haere ki nga huarahi nui, ka karanga ki te tangata e kite ai koutou ki te hakari. 

Te vai ra râ te hoê huru no te faaea i te amuraa maa: te tatarahapa.^[16]Ko te tikanga, he tino tapu te ahuatanga i roto i te horopaki o te hakari mutunga kore.

A, no te taenga atu o te kingi ki te whakatau i nga manuhiri ka kite ia i tetahi tangata i reira kahore nei i kakahuria ona kakahu marena. A ka mea ki a ia, E hoa, he aha koe i tomo mai ai ki konei kahore nei ou kahu marena? ( Mat 22:9, 11-12 ).

No reira, e mohio ana matou kei te tu matou i runga i te pari i te mea ko te Tumuaki hou kua tohua hei whakahaere i te tari whakaakoranga teitei rawa atu i roto i te Hahi kare noa i te korero tuwhera mo te pea ki te manaaki i nga uniana takatāpui engari o te whakaaro ko te Te tikanga o te haapiiraa tumu e taui (hi‘o Te Tu Whakamutunga).^[17]kite Rehita Katorika National, Hōngongoi 6, 2023 He mea whakamiharo tenei, no roto mai i te tangata e mau ana ki te pupuri i te whakaakoranga o te Whakapono. Ka rite ki tana korero i mua:

… I te mea ko te whare karakia o te Hahi anake, kaore e taea te wehe, ko te popa me nga pihopa i te hononga ki a ia te kawenga nui rawa atu kaore he tohu pohehe, he maarama ranei nga akoranga e ahu mai ana i a ratau, e whakapoauau ana i te hunga pono, e tuku ana ranei i a ratau ki te ahuru o te maru. —Kardinal Gerhard Müller, perehitini o mua o te Hui mo te Akoranga o te Whakapono; Nga Mea Tuatahi, April 20th, 2018

Kei te whakatupato ano a Katinara Raymond Burke mo tenei reo poauau e homai ana i etahi kupu hou me te kore korero mo nga Tikanga Tapu.

I roto i nga tau kua pahure ake nei, ko etahi kupu, hei tauira, 'hepara,' 'aroha,' 'whakarongo,' 'whakaaro,' 'apiti,' me te 'whakauru' kua whakamahia ki te Hahi i runga i te ahua makutu, ara. Ko te tikanga, kaore he whakamaramatanga marama engari ko nga pepeha o tetahi whakaaro hei whakakapi i nga mea e kore e taea te whakakapi mo tatou: ko te whakaakoranga me te ako tonu a te Hahi… Ko te tirohanga o te oranga tonutanga kua ngaro i runga i te ahua o te tirohanga rongonui o te Hahi e tika ai te katoa. kia 'i te kainga,' ahakoa ko to ratau oranga i ia ra he whakahē ki te pono me te aroha o te Karaiti. — 10 no Atete 2023; lifesitenews.com

Ko nga Episekopo, i whakatupato ia te tuku i nga Tikanga Apotoro.

Ua tae roa te Karadina Müller i te parau e mai te peu e e manuïa te “Sinoda no te Synodality”, o te “hopea ïa o te Ekalesia”.

Te niu o te Ekalesia o te parau ïa a te Atua ei heheuraa… e ere to tatou mau mana‘o huru ê. … Ua riro teie [taataraa] ei faanahoraa no te heheuraa ia'na iho. Ko tenei mahi a te Hahi Katorika he tango kino i te Hahi a Ihu Karaiti. —Kardinal Gerhard Müller, Oketopa 7, 2022; Rehita Katorika National

ko tenei Te Haora a Hura a ko te hunga e mahara ana kei te tu tatou me tupato kei hinga.^[18]cf. 1 Kori 10:12 Ua puai roa te haavare i teie nei, e te aano roa, e ua topa te mau fare katolika, te mau fare haapiiraa tuatoru, te mau fare haapiiraa tuarua, e tae noa ’tu te mau terono i roto i te taivaraa. Na ka korero mai a Hato Paora ki nga mea ka puta mai i te wa e tata ana te tutu ki te ao katoa (cf. 2 Thess 2:3-4), mai ta St. John Henry Newman i korero ano:

E faaohipa paha Satani i te mau mauhaa riaria mau o te haavare
— ka huna pea ia i a ia ano —
ka ngana pea ia ki te whakapohehe ia tatou i nga mea iti,
na reira ki te neke i te Hahi,
ehara i te mea i te wa kotahi, engari i te iti me te iti
mai i tona turanga pono.
…Ko tana kaupapa here kia wehea tatou, kia wehea tatou, kia peia atu tatou
mai i to tatou toka kaha.
A ki te puta he whakatoi, tera pea ka pera;
katahi pea ka noho tatou katoa
i roto i te mau vahi atoa o te amuiraa faaroo kerisetiano amahamaha,
a ka iti, ka ki tonu i te wehewehe, ka tata ki te titorehanga.
I te wa i maka ai tatou ki runga ki te ao
whakawhirinaki mo te tiaki ki runga,
a kua whakarerea to tatou mana motuhake me to tatou kaha,
ko reira [anatikaraiti] ka pakaru mai ai ki runga ki a tatou ma te riri
ki ta te Atua e pai ai.  

Wahanga IV: Ko te whakatoi a te anatikaraiti

 

Te pānui e pā ana

Te Tino Whakahau Porangapu me te Peka Peka

Whakaaetanga: Te Whakapau Nui

 

Tauturu i te taviniraa ma te taime taatoa a Mark:

 

mā te Nihil Obstat

 

Ki te haerere me Mark i roto te Na Kupu,
paatohia te haki i raro nei ki ohauru.
Kaore e tukuna to imeera ki tetahi atu.

Inaianei kei runga Telegram. Pāwhiri:

Whaia a Tohu me nga tohu o nga wa o te ra i runga i te MeWe:

Whaia nga tuhinga a Maka ki konei:

Whakarongo mai ki enei: