Te Ahunga whakamua o te Tangata

Tuhinga o mua

KAUPAPA ko te tirohanga poto-poto o ta tatou ahurea hou ko te whakaaro kei te haere tatou i te ara tupuranga o te ahu whakamua. Kei te mahue i a tatou, i muri i nga whakatutukitanga a te tangata, te koretake me te whakaaro kuiti o nga whakatupuranga o mua me nga ahurea. Kei te whakarewahia e tatou nga here o te whakatoihara me te kore manawanui me te haere ki te ao manapori, rangatira, rangatira hoki.

Ko tenei whakapae ehara i te teka anake, engari he morearea.

Ina hoki, i te wa e tata atu ana tatou ki te 2014, ka kite tatou i o tatou ohanga o te ao e hii ana i te pareparenga o te parekura na runga i nga kaupapa here haangai-a-iwi o te Ao Hauauru; ko nga kohuru, ko nga horoi iwi, me nga mahi tutu a nga momo whakatipuranga kei te piki haere i te ao ki te Rawhiti; rau miriona kei te hiakai i te ao ahakoa te nui o nga kai hei whangai i te ao; Tuhinga o mua ko nga taangata toharite kei te mimiti i te ao katoa i runga i te ingoa o te "whawhai terrorism"; ko te materoto, ko te whakamomori-awhina, ko te euthanasia kei te whakatairangahia kia rite ki nga "rongoa" ki te whakararu, te mamae, me te mohio he "taupori-nui-a-iwi"; kua piki haere te hokohoko tangata, te taurekareka me nga okana; ko te moepuku, ina koa ko nga moepuku tamariki, kei te pakaru katoa i te ao; ko te hunga papaho me nga whakangahau kei te piki haere te whakawhitinga me nga ahuatanga ngoikore o te tangata; ko te hangarau, kaore i te kawe mai i te whakaoranga o te tangata, i kaha ake ki te whakaputa i tetahi momo pononga e hiahia ana kia nui ake te wa, te moni, me nga rauemi ki te "noho" me nga waa; me nga tautohetohe i waenga i nga iwi mau pu ana me nga patu o te whakangaromanga nui, tawhiti atu i te heke, e whakatata mai ana te tangata ki te Pakanga Tuatoru o te Ao.

Ae, i te wa i kii etahi ko te ao kei te anga whakamua ki te iti o te whakatoihara, te manaaki, te hapori taurite, te pupuri i nga tika tangata mo te katoa, kua huri ke ki tetahi atu huarahi.

Me nga hua kino, ko te roa o nga mahi hitori kua tae ki te taumata. Ko te tikanga i kitea ai te whakaaro o te "tika tangata" - nga tika kei roto i nga taangata katoa, ana i mua o nga ture Ture me nga Ture a te Kawanatanga - i tenei ra ka kitea e etahi tautohetohe miharo. Tika i roto i te tau e mana pono ana te mana o te tangata, me te whakatutukihia te uara o te ora, kei te whakakahoretia, kia takahia ranei te tika ki te ora, ina koa i nga waa tino nui ake o te ao: te wa whanau me te waa o te mate… Koinei hoki te mea e tupu ana i nga taumata o te ao torangapu me te kawanatanga. ko te mana taketake me te kore e taea te whakaputa i te koiora ka paahihia, ka whakakahoretia ranei i runga i te pooti a te paremata te hiahia ranei o tetahi waahanga o te iwi - ahakoa koina te nuinga. Koinei te hua kino o te rerenga korero kaore e tu ke: ko te "tika" ka mutu, na te mea kaore ano kia mau i runga i te mana kore o te tangata, engari ka tukuna ki raro i te hiahia o te waahanga kaha. Ma tenei ahuatanga ko te manapori, e rereke ana ki ona ake kaupapa, ka anga whakamua ki te whakahaere mana motuhake. —POPE JUAN PAUL II, Evangelium Vitae, "Te Rongopai o te Ora", n. 18, 20

Ma enei maarama e pai ai te okioki ki nga tangata manaaki katoa, ahakoa he whakaponokore, he whakapono ranei, ki te paatai ​​i te patai he aha—No te aha, ahakoa te kaha o nga mahi a te tangata ka kitea e tatou i nga wa katoa i roto i te puoro o te whakangaromanga me te nanakia, kei runga noa atu i nga pauna nui o te ao? Ko te mea nui ake, kei hea te tumanako mo enei mea katoa?

Tuhinga o mua, FORETOLD

Neke atu i te 500 tau i mua o te whanautanga o te Karaiti, i kite te poropiti a Raniera ka pa te ao ki roto i nga pakanga, te rangatiratanga, te whakaoranga, me era atu. ^[1]cf. Raniera Ch. 7 tae noa ki te wa i uru nga iwi ki te mana whakahaere whakamataku o te ao - te mea i kiia nei ko te John John II e Manaakitia "totalitaryism". ^[2]cf. Dan 7: 7-15 I runga i tenei, kaore ano te Karaitiana i kii kia "piki haere" te rangatiratanga o te Atua na reira ka huri haere te ao ki tetahi waahi pai ake. Engari, ko nga korero o te Rongopai kei te karanga tonu me te kii ka taea e te taonga tuwhera o te herekore tangata te kowhiri i te maarama, i te pouri ranei.

E whakaatu hohonu ana ko St. Hoani - i muri o te whakaaturanga o te Te Aranga me te wheako i te Petekoha - ka tuhi, kaore mo nga iwi i te mutunga, kotahi tonu mo te katoa, te whai i a Ihu, engari me pehea te ao whakakore te Rongopai. Ae ra, ka awhi raua i tetahi hinonga o te ao e kii ana ki a raatau te ahuru, te ahuru, me te "whakaoranga" mai i nga whakahau a te Karaitiana ano.

He whakamoemiti, i whai te ao katoa i te kararehe… I tukuna ano te whawhai ki te hunga tapu me te wikitoria i a raatau, ka tukuna he mana ki nga iwi katoa, nga iwi, nga reo, nga iwi katoa. (Apo 13: 3, 7)

Kare katoa a Iesu i akakite e ka ariki te ao i te Nuti Pai i reira ka akamutu takiri te akaapa. Ka kii noa ia,

… Ko te tangata e u tonu a taea noatia te mutunga ka ora. A e kauwhautia tenei rongopai o te rangatiratanga puta noa i te ao, hei mea whakaatu ki nga iwi katoa; a ko reira puta ai te mutunga. (Mat 24:13)

Ara, ka pa te tangata ki te ngaronga o te mana Karaitiana tae noa ki te mutunga ka hoki mai a Ihu i te mutunga o te waa. Ka mau tonu te pakanga i waenga i te Hahi me te Hahi-anti, te Karaiti me te anatikaraiti, kotahi te mea nui ake i tetahi, i runga i te kowhiringa koreutu a te tangata ki te awhi, ki te whakakahore ranei i te Rongopai i nga whakatupuranga kua tuu. Na tenei,

Ka tutuki te rangatiratanga, na, ehara i te wikitoria o te Hahi mai i te haangai whakamua, engari na te wikitoria a te Atua ki te whakaputa i te kino o te tangata, ka heke ai tana wahine marena mai i te rangi. Ko te wikitoria a te Atua mo te tutu o te kino ka mau te ahua o te Whakawa Whakamutunga i muri i te ngangautanga mutunga o tenei ao e haere ana.. —CCC, 677

Ahakoa te "wa o te rangimarie" e korerohia ana i roto i te Whakakitenga 20, ka pa ana te hunga tapu ki tetahi momo "okiokinga hapati", e ai ki nga Matua o te Hahi, ^[3]kite E te Matua Tapu E haere mai ana! pupuri i te kaha tangata ki te tahuri ke atu i te Atua. Ae ra, e kii ana te karaipiture, ka taka nga tauiwi ki te tinihanga whakamutunga, na reira ka puta te "wikitoria hitori" o te Pai mo tenei "putanga whakamutunga o te kino" me te tiimata i te Rangi Hou me te Ao Hou mo ake tonu atu. ^[4]Rev 20: 7-9

TE PANUITANGA

Ko te mea nui, ko te ngakau o nga aue o o tatou wa, o nga wa katoa, ko te tohe o te tangata ki te paopao i nga whakaaro a te Atua, ki te whakakahore i te Atua ake.

Ko te pouri e tino whakawehi ana i te taangata, ina ra, ko te meka ka taea e ia te tirotiro me te tirotiro i nga taonga o te ao, engari kaore e taea te kite i te ao e ahu ana, no hea ranei, kei hea to tatou ake oranga te haere, he aha te pai, he aha te kino. Ko te pouri e taupoki ana i te Atua me te huna i nga uara te tino tuma mo to taatau noho me te ao whanui. Mena te Atua me nga uara morare, te rereketanga i waenga o te pai me te kino, ka mau tonu i roto i te pouri, me era atu "rama", e tuu ana i nga mahi hangarau tino pai ki a tatou, ehara i te mea he ahunga whakamua anake engari he raru ano hoki e raru ai tatou me te ao.. —POPE BENEDICT XVI, Aranga Kaitiaki mo te Aranga, Paenga-whāwhā 7, 2012

He aha e kore ai e taea e te tangata hou te kite? He aha te rereketanga i waenga i te pai me te kino, i muri i te 2000 tau, "ka noho i te pouri"? He tino ngawari te whakautu: na te mea kei te hiahia te ngakau o te tangata ki te noho i te pouri.

Ko te whakahenga hoki tenei, na te marama i uru mai ai ki te ao, engari nui atu te pouri o te iwi i te marama, no te mea he kino a ratou mahi. Ko nga kaimahi katoa i te kino e kino ana ki te marama, a e kore e haere mai ki te marama, kei whakakitea a ratou mahi. (Ioane 3:19)

Kaore he mea uaua mo tenei, no reira ko te mauahara o te Karaiti me tana Hahi kei te kaha tonu inaianei tae atu ki te 2000 tau ki muri. Kei te tono te Ekalesia me te tono i nga wairua kia whakaae ki te taonga homai noa o te whakaoranga mutungakore. Engari ko te tikanga ko te whai i a Ihu, na, i runga i te "ara, te pono, me te ora." Ko te huarahi ko te huarahi o te aroha me te mahi; te pono ko nga aratohu i runga pehea kia aroha tatou; a ko te ora ko te atawhai tapu e whakatapu ana i ta te Atua e homai noa nei ki a tatou hei whai me te whakarongo ki a ia ka noho i roto i a ia. Ko te tuarua o nga ahuatanga — ko te pono — kua whakahengia e te ao, na te mea ko te pono e tuku ana i a tatou. Na e hiahia ana a Hatana ki te pupuri i te tangata hei pononga ma te hara, a ko nga utu mo te hara ko te mate. No reira, kei te kokoti tonu te ao i te awhiowhio o te whakangaromanga tae noa ki te whakakahore tonu i te pono me te awhi i te hara.

Kaore te taangata e tau te rangimarie kia tahuri ra ano me te whakawhirinaki ki taku mahi tohu.—Ko Ihu ki a Hato Faustina; Aroha Hanahana i roto i toku Wairua, Hainamana, kaore. 300

Kei hea te tumanako?

Ko te whakapaingia a Hoani Paora II i tohu ko nga wiriwiri o o taatau waa kei te arahi i a tatou ki te "korerorero whakamutunga" i waenga i a te Karaiti me te anatikaraiti. ^[5]kite Te Maarama ki te Pakanga Whakamutunga No reira kei hea te tumanako a meake nei?

Te mea tuatahi, ko nga Karaipiture tonu enei nana i whakaatu enei mea katoa i te tuatahi. Ma te mohio noa ki tera, tae noa ki te mutunga o te wa ka raru nga wairua, ka whakawhirinaki tatou kei reira tetahi Mahere Mahere, he mea ngaro ano hoki. Kaore te Atua i ngaro te whakahaere i nga mea hanga. I whakaritea e ia mai i te timatanga te utu ka utua e tana Tama, ahakoa kei tupono ka paopao te tokomaha ki te mea homai noa o te whakaoranga. 

I te mutunga noa, ka mutu ana to taatau waahanga waahanga, ka kite tatou i te Atua "kanohi ki te kanohi", ka tino mohio taatau ki nga huarahi - tae atu ki nga whakaari o te kino me te hara - Na te Atua i arahi tana mahi ki taua okiokinga hapati tino pumau i hanga nei e ia te rangi me te whenua. -Catechism o te Ekalesia Katorika, n. 314

Ano hoki, ko te Kupu a te Atua te matakite i te wikitoria o te hunga e "tuturu tae noa ki te mutunga." ^[6]Matt 24: 13

No te mea kua puritia e koe taku kupu a te manawanui, ka tiakina koe e ahau i nga wa o te whakamatautauranga e haere mai ana ki te ao katoa hei whakamatautau i nga tangata o te whenua. Ka haere wawe mai ahau. Kia mau ki o mea, kei tangohia e tetahi to karauna. Na, ko te tangata ia ia te wikitoria, maku ia e mea hei pou i roto i te temepara o toku Atua, a e kore e mahue ano i a ia. (Apo 3: 10-12)

He mea pai ki a tatou te titiro whakamuri ki nga wikitoria katoa a te iwi o te Atua i nga rautau kua hipa i te wa i whakawehia ai te Karaitiana ano. Kite tatou pehea te Ariki, i nga wa maha, homai ana i tana iwi te atawhai,Mo nga mea katoa kia matenuitia i nga mea katoa, kia whiwhi ai ki te pai ma nga mahi pai katoa. " (Kor. 2, 9: 8)

Ana koira te mea matua: kia maarama ka tukuna e te Atua nga tai o te kino kia pana ki uta kia puta ai he pai ake — ko te whakaoranga o nga wairua.

Me tiimata ta tatou tiro ki te ao me nga karu o te whakapono, me te tango i nga matakite o te ngakau kore. Ae, he ahua tino kino nga mea kei runga i te mata. Engari ko te hohonu o te ao ka taka ki te hara, ka nui te hiahia me te aue kia whakaorangia! Ka nui ake te wairua o te wairua hei pononga, ka nui te hiahia kia ora! Ko te wairangi kau o te ngakau, ko te kaha ke o te whakakii! Kaua e tinihangatia; te ahua nei kei te paopao te ao ki a te Karaiti… engari kua kite ahau ko te hunga e kaha whakahee ana i a ia ko te hunga e kaha tautohe ana ki te pono i o ratou ngakau.

Ua tuu i roto i te taata te hiaai i te parau mau e te maitai o Ta'na ana‘e e haamâha. -Ko te Katorika o te Hahi Katorika, kaore. 2002

Ehara tenei i te waa whakama, engari ma te ngakau papaku me te maia kia uru ki nga ngakau o nga taangata me te maarama o te aroha me te pono.

Ko koutou te rama o te ao. E kore e ngaro te pa e tu ana i runga maunga. E kore hoki e tahuna te rama, ka waiho ki raro o te kete; ka tu ki runga o te turanga rama, hei maarama mo te hunga katoa i roto i te whare. Waihoki, me whiti to rama ki te aroaro o etahi atu, kia kite ai ratou i o mahi pai, kia whakakororia ai i to Matua i te rangi. (Mat 5: 14-16)

Koinei te take e kii ana ano te Matua Tapu ki te Hahi kia uru ano tatou ki nga huarahi; e tatou me "paru" ano, ka komukumuku i te pakihiwi ki te ao, ka tuku i a ratau ki te maramatanga o te aroha noa e rere ana i roto i te aroha, kaua ki te huna i nga rerenga me nga peera sima. Ia poiri roa ’tu â, e tia i te mau kerisetiano anaanatae roa’ tu â. Engari ki te kore, ko taatau ano kua koretake; ki te kore tatou e mohio ki nga tauiwi. Ae ra, ko to maatau maramara ka huna tonu, ka taupokina e nga papa whakapae, te tinihanga, te kaingakau, me te whakapehapeha.

He maha nga Karaitiana e pouri ana, i roto i te pono, ehara na te mea ka kitea he reinga te ao, engari na te mea kei te whakawehi o raatau ara. Kua tino hāneanea mātou. Me wiri tatou, kia mohio he poto rawa o taatau koiora, he whakareri hoki mo ake tonu atu. Kaore i konei to maatau kainga, engari i te Rangi. Akene ko te raru nui i tenei ra ehara i te mea kua ngaro ke te ao i te pouri, engari kua kore nga Karaitiana e whiti ana ki te maarama tapu. Koinei te pouri pouri rawa o nga mea katoa, me penei hoki nga Karaitiana tumanako whakatinana Ae, ka uru te tumanako ki te ao i nga wa katoa e pono ana te whakapono o te Evanelia, na te mea ka waiho hei tohu mo te "ora hou." Katahi ka taea e te ao te "kite me te kite" i te mata o Ihu, e kitea ana i roto i tana akonga pono. We ko te tumanako e hiahiatia ana e tenei ao!

Ka hoatu ana e tatou he kai ma te tangata hiakai, ka hangai ano tatou ki a ia. He peera tonu ki etahi atu. —POPE FRANCIS, Homily, Irirangi o Vatican, Oketopa 24th, 2013

No reira me tiimata ano! I tenei ra, whakatau mo te tapu, whakatau ki te whai i a Ihu ki nga waahi katoa, hei tohu mo te tumanako. E e haere Oia i hea i roto i to tatou ao pouri e te arepurepu i teie mahana? Tika tonu ki nga ngakau me nga kaainga o te hunga hara. E pee tatou Ia Ia ma te itoito e te popou, no te mea e mau tamaroa e e mau tamahine tatou Na’na e aparau ra i To’na mana, To To’na Ora, Mana e To To’na Aroha

Akene kaore etahi o tatou i pai ki te kii i tenei, engari ko te hunga e tata ana ki te ngakau o Ihu, te hunga hara nui, na te mea e rapu ana ia, ka karanga ia ki nga mea katoa: 'Haere mai, haere mai!' Ana ka patai ana ratou mo tetahi whakamarama, ka kii ia: 'Engari, ko te hunga hauora pai kaore e hiahiatia he taakuta; I haere mai ahau ki te whakaora, ki te whakaora. —POPE FRANCIS, Homily, Vatican City, Oketopa 22, 2013; Zenit.org

Ma te whakapono e homai ki a tatou e te Atua tana Tama, ma tana hoki e tino maia ai te pono: he aroha te Atua! Ma tenei ka huri to tatou manawanui me o tatou ngakau ruarua ki te tumanako pono kei te pupuri te Atua i te ao ki ona ringa, ana ko te whakaahua nui o te mutunga o te Pukapuka Whakakitenga e whakaatu ana, ahakoa nga pouri katoa ka kake ia i runga i te kororia. —POPE KAUPAPA XVI, Deus Caritas Est, Encyclical, n. 39

Nga mihi mo to tautoko mo tenei mahi minita wa-katoa.

Hono atu ki a Mark i runga i Facebook me Twitter!