te He "Upoko" Upoko o Pita, St. Peter's Basilica, Roma, Itari
TE e rua wiki kua hipa, kei te piki ake tonu nga kupu i roto i taku ngakau, "Kua uru koe ki nga ra morearea…”Na mo nga take pai.
Ko nga hoa riri o te Hahi he maha no roto, no waho. Ae ra, ehara tenei i te mea hou. Engari ko te mea hou ko te waa Tuhinga o mua, nga hau kaha o te manawanui ki te Katorika i te ao whanui. Ahakoa kei te patu tonu te hunga kore whakapono me te whakapono hou ki te taha o te Barque o Pita, kaore te Ekalesia i te wehe i a ia ano.
Mo tetahi, kei te kaha te hanga i etahi waahi o te Hahi ko te Kaihauturu o te Karaiti hei muri hei popa. I tuhituhi ahau mo tenei i roto i Ka taea… kaore ranei? Hei whakautu, ko te nuinga o nga reta kua tae mai ki ahau he koa mo te whakawateatanga o te rangi ki ta te Haahi e ako nei me te whakamutu i te raruraru nui. I taua wa ano, i whakapae mai tetahi o nga kaituhi ki ahau mo te kohukohu me te whakawehi i toku wairua; tetahi atu o te takahi i oku rohe; me tetahi atu e ki ana ko aku tuhituhi mo tenei he morearea ake ki te Hahi tena ki te tino matakite ake. I te wa e haere ana tenei, he Karaitiana kaikauwhau taku ki te whakamahara mai ki ahau ko te Hahi Katorika he Hatana, a e kii ana nga Katorika Katorika i whakahee ahau mo te whai i nga popa i muri i a Pius X.
Kao, ehara i te mea miharo kua hemo te popa. Ko te mea miharo ko te 600 tau i muri mai o te whakamutunga.
Ka hoki mai ano taku mahara ki nga kupu a Kardinal Newman e ngingio nei inaianei ano he tetere i runga ake i te whenua.
Ka mau pea e Hatana nga patu o te tinihanga whakamataku rawa - ka huna pea ia ia ia ano - ka ngana ki te whakawai i a tatou i nga mea iti, ana ka neke te Hahi, kaore i te wa kotahi, engari ma te iti me te iti mai i tana tuunga tuuturu ... Naana tenei kaupapa here kia wehehia ta taua wehe, kia wehe ke i taatau toka kaha. Ana ki te puta he whakatoi, akene ka mutu; akene, akene, i te wa e uru katoa ana tatou ki nga wahanga katoa o te ao Karisenitiano ka tino wehewehe, ka tino heke, ka kikii i te titorehanga, ka tata tonu ki te titorehanga… ka puta ko te anatikaraiti hei kaiwhakato, ka pakaru nga iwi tauhou. —Eneene John Henry Newman, Wahanga IV: Ko te whakatoi a te anatikaraiti
KO TE WHAKAPIRITANGA ME TE WANANGA
2000 tau ki muri, ko te poropititanga te take o te tautohetohe ahakoa i tera wa, i akiaki a Hato Paora ki te tuhi:
Kaua e whakahawea ki nga kupu poropiti. Whakamatauhia nga mea katoa; kia mau ki nga mea pai. (1 Tesa 5:14)
Koinei te take ka kitea e au etahi o nga whakautu ki Ka taea… kaore ranei? ahua koretake. I a au i tuhi i te timatanga o taua tuhituhinga, ko te patai mo te pono o te matakite kei te mana whai mana i roto i te pihopatanga kei reira te matakite e kiia nei. Karekau taku tuhituhi e whakahe i te tangata… Kare au i titiro ki nga kanohi o te tangata e kiia nei he matakite, i whakarongo ki ana korero, i tona karangatanga, i pehea 
Te ti'aturi nei au e te paraparau ra te Fatu ia'na, te huru o to'na arata'iraa i te pae varua e aore râ, eaha te arata'iraa a to'na episekopo, aha atu. I roto i taku tuhituhi, I runga i nga matakite, matakite, kua karanga ahau ki te kaipanui kia atawhai ki te hunga e mahara ana kei te rongo motuhake ratou i te reo o te Atua. He tere rawa te tangata ki te tapaina he "poropiti teka" mena ka kai he ratou mo te parakuihi. Eita atoa te Ekalesia e ou‘a i te mau faaotiraa ineine i roto i to ’na ite i te tohuraa, mai ta te Taote Mark Miravalle i faaite i roto i ta ’na tuatapaparaa no nia i te heheuraa o te taata iho:
Ko enei ahuatanga kee noa iho o nga mahi poropiti e kore e tika kia tau te he o te tinana katoa o te matauranga tipua e tukuna ana e te poropiti, mena ka aata mohiohia he tohu pono. Kaua hoki, i nga wa e tirotirohia ai aua tu tangata mo te whakamanatanga, hei whakakotahitanga ranei, kaua e whakakorea o raatau keehi, e ai ki a Benedict XIV, mena ka whakaae haehaa te tangata mo tana he ka whakaputaina mai ki a ia. —Ko ta Dr. Mark Miravalle, Whakakitenga Tuturu: Te Whakamaatauranga me te Hahi, wh. 21
Tera râ, i te tahi mau taime, e rave rahi matahiti e aore râ e ahuru matahiti hou te feia faatere o te Ekalesia e hi‘opo‘a i te hoê heheuraa mo‘emo‘e, mai te mea e, te vai ra. No reira e mea tia ’i ia ite e nafea ia faataa i te parau tohu i teie nei. I te nuinga o nga wa, ka tukuna mai e te tangata he whakakitenga takitahi ki ahau me te rarangi kaupapa e panui ana, "Mo to mohiotanga..." ka patai ahau ki a au ano, he aha te tikanga? He aha te my te mohio? Karekau? He paninga whakapouri? Koina te kaupapa o taku tuhinga: kaore e taea te mohio ki nga whakakitenga takitahi i roto i te waatea. Ko te mea tuatahi me kaha ki te whakamatau i te pono ki nga whakaakoranga tonu o nga Tikanga Tapu (a mena ka tutuki, ka pehea? Ko ta tatou anake e mahi he mataara me te inoi… he moumou taima ki te whakaaro.)
No reira, i mua i te tuhi Ka taea… kaore ranei?, Ua farerei au i te hoê taata tuatapapa faaroo faatura-maitai-hia no te Vaticana o tei ite atoa i te heheuraa. Ko tana whakatau i tino marama ki te kaupapa titorehanga i roto i te poropititanga e pa ana. [1] Mai i te wa e tuhi ana tenei, kua neke whakamua tetahi atu tohunga korero me te wetewete tika i nga korero a "Maria o te Tohunga Nui"; tirohia: http://us2.campaign-archive2.com/ Na mua a‘e râ i te reira, ua tiai au e rave rahi ava‘e, ua paraparau au e rave rahi taime e to ’u tiaau i te pae varua, e ua hi‘o e ua pure. Na te tipu haere o taua poropititanga me te maha o nga tono a nga kaipanui mo nga korero i roto i a au i te mutunga ki te tuhi mo nga taupatupatu kua kitea. Kare au i whakaaro ngawari ki tenei. Eiaha atoa tatou e haafaufaa ore i te hoê parau tohu e na ô ra, mai te 28 no fepuare 2013, e ore roa te tahi atu â pâpa mau i nia i te fenua nei. E noa ’tu e ‘e ma‘itihia tei muri mai e te mau melo i roto i te Ekalesia Katorika’, e riro oia ei peropheta haavare no te haavare i te ao nei. I mua i enei kupu whakahirahira, ehara tenei i te wa mo te poauau me te pohehe, engari he whakamatautau kore.
Ka kite koe, he tangata tapu to tatou popa e whai ake nei—engari he tokomaha kua whakapono he rewera ia.
He pai ki te kii ano i konei kua tuhia e au mo nga tau inaianei mo nga ahuatanga e maoa ana mo te tinihanga nui. [2]kite Te Hoatu teka a Te Wera Nui A ehara i te mea ko te poropiti teka anake, engari he waipuke he tokomaha te hunga tinihanga, no roto tonu i te Hahi. [3]kite Tuhinga o mua a Part II; hoki, Pope Benedict me nga Wahanga e rua Ua parau atoa vau e rave rahi taime e e nehenehe te hoê “anti-pope” e nehenehe, mai tei tupu i mutaa ihora. Engari kare ano i roto i nga hitori o te Hahi kare he tangata whakahē i te popa i pooti tikatia e te rua hautoru o te Conclave. E aita roa ’tu te pâpa i hape a‘enei i te pae no te faaroo e te morare ia haapii ana‘e Tuhinga o mua mai i te turu o Pita. E semeio faahiahia mau teie, te hoê faaiteraa maere no te parau fafau o te mau parau a te Mesia e To’na mana i hope roa i roto i te paruparu : « E Petero, e mato oe ».
Ae, kei runga toka matou e tu ana.
TE WHAKAMATUNGA ME TE KAUPAPA
Ehara i te mea ko taku tikanga kia warewarehia te whakaaro wairua o te tangata ina tae mai ki te mohiotanga. Ko nga hua o tenei poropititanga e kiihia ana, ki te hiahia tetahi ki te korero mo nga kare-a-roto me nga mea kua tae mai ki taku pouaka reta, ko: te rangirua, te paranoia, te wehewehe, te tautohetohe, te wehi me te whakahe-papa. Ua parau te hoê taata papai e te parare ra te mau poroi a teie mata‘ita‘i mai te auahi auahi i Auteralia e “te faatupu nei i te ino”. Tino? Ki taku whakaaro kei te tohe tonu te korero mo aua poropititanga.
I te wa ano, me whakaae tetahi e tika ana te ahua o te awangawanga (ngenge?) i waenga i te hunga whakapono. Inaha, te rahiraa o te feia i papai mai ia ’u no nia i teie parau tohu, te vai ara noa ra ratou i te mau ati o to tatou nei tau. Ua faaoroma‘i ratou i te parau titore e te pirau i pau i te nuinga o te Hahi o te Tai Hauauru. A e mohio ana ratou kaore te Wahine e puta mai ana ki te kai tii me ana tamariki, engari ki te karanga mai i a ratou mai i te hohonutanga. Heoi ano, ko te take i konei ehara i te oati i te whakawhirinaki matapo ki te tangata, engari ko te whakawhirinaki ki a te Karaiti - ahakoa te tangata.
Ko nga whakaaro katoa o te Paipera mo te tiimatanga [o Pita] ka mau tonu mai i tera whakatupuranga ki tera whakatupuranga he pou tohu me tetahi tikanga, me tuku marie ano e tatou ki a tatou ano. Ka piri ana te Hahi ki enei
kupu i runga i te whakapono, ehara ia i te toa, engari me te ngakau papaku, me te miharo me te whakawhetai ki te wikitoria a te Atua mo nga ngoikoretanga o te tangata.
No te mea na roto i te hoê â huru mau ta tatou e faaite nei i teie mahana i te mau hara a te mau pâpa e to ratou faito ore i nia i te rahi o ta ratou ohipa, e tia atoa ia tatou ia farii e ua tamau noa o Petero i te tu mai te ofai i mua i te mau mana‘o, i te faaoreraa i te parau i roto i te mau mana‘o papu o te taata. he wa i whakaritea, kia kaua e ngohengohe ki nga mana o tenei ao. Ia ite ana‘e tatou i te reira i roto i te mau tupuraa o te aamu, aita tatou e faahanahana ra i te taata, te arue nei râ tatou i te Fatu, o tei ore i faarue i te Ekalesia e o tei hinaaro e faaite e o oia te ofai na roto ia Petero, te ofai turori iti: “te kikokiko e te toto” e rave. ehara i te mea hei whakaora, engari he mea whakaora ta te Ariki i nga kikokiko, i nga toto. Te hunaraa i teie parau mau, e ere te reira i te tahi atu no te faaroo, e ere i te tahi atu no te haehaa, o te haapaeraa râ i te haehaa o te ite i te Atua i to ’na huru. —Cardinal Ratzinger (POPE KOREWHAKAHA XVI), Karangahia ki te Whakapaa, Maarama ki te Hahi I Naianei, Ignatius Press, wh. 73-74
Na, Ka taea… kaore ranei? e ere ïa i te hoê “taata u‘ana” i nia i te hoê noa ’‘e taata, te hi‘opoa-maite-raa râ i te tahi mau parau fifi roa ta te hoê hi‘o i parau no ǒ mai ia Iesu. I ngaro te mahunga o Hato Tamati Moore i te kore e tahuri ki te titorehanga. He maha nga Hunga Tapu i whakamamaetia ki te mate mo te tu ki te taha o nga tikanga o to ratou Whakapono. E ua horoa te mau pâpa i to ratou ora no te paruru i te parau mau ta te Mesia i tuu atu ia ratou. Ehara i te mea he mea miharo nga poropititanga penei i tera e korerotia nei; engari, me pehea te tere o etahi ki te peke ki runga i te Barque of Peter. Noa'tu te mana'o o te tahi pae e ere i te aroha ia uiui i te parururaa o te « poti ora » ta te matakite e horo'a nei, [4]cf. Te ahua nei, me ohaoha e te matakite ki te ao te mea i kiia e ia ko "Te Pukapuka o te Pono" ehara ranei i te aroha ki te whakakore i te whakaoho teka, me te awhina i etahi atu kia hoki mai ki runga waka?
Kaore au e aro ki nga reta, ahakoa nga mea kino. He maha nga wa e whakarato ana ratou i nga waa whakaako whakamiharo mo au me aku kaipānui. Mai te mea e riro tatou ei mau tavini no te Fatu, e ti'a ia tatou ia farii i te aau mǎrû—e te iri mǎrû.
Me patai noa ki a Thomas Moore.
Ko koutou te tote o te whenua. Ehara i te mea mo koutou ake, e ai ta ia, engari mo te ao i tukua ai te kupu ki a koe. E kore ahau e unga ia koe ki nga pa e rua anake, ki te tekau, ki te rua tekau ranei, ehara i te mea ki te iwi kotahi, pera i taku tononga i nga poropiti o mua, engari na tera taha o te whenua, o te moana, ki te ao katoa. E tei roto taua ao i te hoê huru peapea… te titau nei oia i teie mau taata i te mau peu maitai e mea faufaa roa no te amo i te mau hopoia a te taata e rave rahi… e riro ratou ei mau orometua haapii eiaha noa no Palestine, no te ao atoa râ. Kaua e miharo, e kii ana ia, kei te korero atu ahau ki a koe i waho o etahi atu me te whakauru ia koe ki roto i tetahi mahi kino… ka nui ake nga mahi ka tukuna ki o ringaringa, me kaha ake to ngakau. Ka kanga ratou i a koutou, ka whakatoia, ka whakapa he ki a koutou mo nga he katoa, ka mataku ratou ki te haere mai. No reira oia i parau ai e: “Ia ore outou ia ineine no taua mau mea ra, e mea faufaa ore to ’u i maiti ia outou. Ko nga kanga hei wahi mou, engari e kore e kino ki a koe, a ka waiho hei whakaaturanga mo to u tonu. Mena na te wehi, kare koe e whakaatu i te kaha e hiahiatia ana e to misioni, ka tino kino rawa atu to waahi.” —Hat. John Chrysostom, Tuhinga o mua, Vol. IV, wh. 120-122
Pāwhiri ki konei ki ohauru or Ohauru ki tenei Panui.
Ka nui te mihi.
-------
Patohia i raro nei ki te whakamaori i tenei whaarangi ki tetahi atu reo.
MANITOBA & CALIFORNIA!
Ka korero, ka waiata a Mark Mallett i Manitoba me California
tenei Poutu-te-Rangi me Paenga-whawha, 2013. Patohia te hono i raro nei
mo nga wa me nga waahi:
Tuhinga o mua
| ↑1 | Mai i te wa e tuhi ana tenei, kua neke whakamua tetahi atu tohunga korero me te wetewete tika i nga korero a "Maria o te Tohunga Nui"; tirohia: http://us2.campaign-archive2.com/ |
|---|---|
| ↑2 | kite Te Hoatu teka a Te Wera Nui |
| ↑3 | kite Tuhinga o mua a Part II; hoki, Pope Benedict me nga Wahanga e rua |
| ↑4 | cf. Te ahua nei, me ohaoha e te matakite ki te ao te mea i kiia e ia ko "Te Pukapuka o te Pono" |