Ua le mautonu vaega tetele o le sosaiete e uiga i le mea saʻo ma le mea e sese, ma e i ai le alofa tunoa o i latou e iai le malosi e "faatupuina ai" manatu ma tuʻuina atu i luga o isi. —POPE IOANE PAULO II, Cherry Creek State Park Lauga, Denver, Colorado, 1993
AS Sa ou tusi i totonu Pu o lapataiga! - Vaega V, o loʻo sau se matagi malosi, ma ua oʻo mai iinei. O se afa matautia o fenumiai. Pei ona fetalai Iesu,
… E oo mai le aso, ua oo mai lava, e faataapeapeina ai outou… (Ioane 16: 31)
O lea ua i ai le fevaevaeaʻi, o vevesi i totonu o Ekalesia, e faigata i nisi taimi ona saili ni faifeau se toʻalua e tutusa a la manatu! Ma mamoe… Iesu Keriso ia e alofa mutimutivale… O mamoe e matua le mafaamatalaina, matua fiaaʻai mo le mea moni, a o soʻo se mea e foliga mai o meaʻai faʻaleagaga e oʻo mai, latou te faʻataʻitaʻia lava. Ae o le tele o taimi, e faʻatumuina i le vailaʻau oona, poʻo le matua leai lava o se mea moni o meaʻai faʻamaneta, ma tuʻuina ai agaga e le o lelei meaʻai, pe a le feoti.
Lea ua lapataʻi mai nei Keriso ia “mataala ma tatalo” ina ia le faaseseina i tatou; ae Na te le tuua i tatou e folau na o tatou vai taufaasese ia tatou lava. Na ia foaʻi mai, ma foaʻi mai, ma o le a ia foaʻi mai foi ia i tatou a moli o le moli i lenei afa.
Ma o lona igoa o "Peter".
O LE SULU
IESU fai mai,
O aʻu o le leoleo mamoe lelei, ma ou te iloa laʻu ma aʻu iloa aʻu. O mamoe e mulimuli ia te ia, aua latou te iloa lona leo…. ” (Ioane 10:14, 4)
O Iesu o le Leoleo Mamoe Lelei, ma o le lalolagi o loʻo saili pea mo Ia, mo Lona siʻufofoga taʻitaʻi. Ae toatele e mumusu e faʻailoa i ai, ma o le mafuaʻaga lea: aua e tautala ia ala ia Peteru, o lona uiga, o le Pope - ma na epikopo o loʻo mafuta ma ia. O le a le faʻavae o lenei finauga finau?
A o leʻi afio ae i le Lagi, na ave e Iesu Pita i tua ina ua uma le 'aiga o le taeao ma fesili faatolu pe alofa ia te Ia. O taimi uma e tali ai e Pita le ioe, e tali atu Iesu,
… Ona fafaga lea o aʻu tamai mamoe…. leoleo laʻu lafu… fafaga aʻu lafu. (Ioane 21: 15-18)
Muamua atu, na fetalai ai Iesu i lena mea He o le Leoleo Mamoe Sili. Ae o lenei, ua faʻatonuina e le Alii le isi e faʻaauau Lana galuega, le galuega o le fafagaina o le lafu i Lona toʻesea mai i le tino. Faʻafefea ona fafagaina i tatou e Peteru? Faʻamatalaina ile taumafataga o le taeao na faʻatoʻa fefaasoaaʻi e le au Aposetolo ma Iesu: areto ma iʻa.
O LE MEA FAI AGAGA
le falaoa o se faʻailoga o le Sakalameta e faʻailoa mai ai e Iesu lona alofa, alofa tunoa, ma ia lava ia i tatou e ala i aao o Petelo ma na epikopo (ma patele) na faʻauʻuina e ala i le au aposetolo.
le iʻa o se faatusa o aoaoga. Na taʻua e Iesu ia Peteru ma le au Aposetolo o "faifaiva i tagata". E lafo a latou upega i le faʻaaogaina upu, o lona uiga, o le "Tala Lelei," o le Talalelei (Mt 28: 19-20; Rom 10: 14-15). O Iesu lava ia na fetalai, "O laʻu meaʻai o le faia o le finagalo o le na auina mai aʻu" (Ioane 4:34). O le mea lea, ua tautala mai Peteru ia tatou mea moni na tuʻuina atu ia te ia e Keriso ina ia tatou iloa le finagalo o le Atua. Aua o le auala tonu lava lea e tatau ona tatou nonofo ai mamoe ia te Ia:
Afai e te tausi i aʻu poloaiga, o le a e tumau i loʻu alofa, pei ona ou tausia poloaiga a loʻu Tama ma tumau i lona alofa. O aʻu uo oe pe a fai e te faia mea ou te fai atu ai ia te oe. Lenei ou te poloaʻi atu ia te outou: fealofani… (Ioane 15:10, 14, 17)
Faʻafefea ona tatou iloa le mea ua poloaʻiina i tatou e fai, o le a le mea lelei ma le moni, seʻi vagana ua taʻu mai e se tasi ia i tatou? Ma o lea la, i fafo atu o le faʻataunuʻuina o Sakalameta, o le tiute o le Tama Paʻia o le aʻoaʻoina o le faʻatuatua ma le amio lelei na faatonuina manino e Keriso ia Petelo ma ona tagata e fai.
O LE FAʻALELEOLELE LELEI
A o leʻi afio ae Iesu i le Lagi, e tasi lava le galuega mulimuli a Iesu: ia faʻalelei le fale.
Malosiaga uma i le lagi ma le lalolagi ua foaʻiina mai ia te aʻu.
O lona uiga, "O aʻu e pule" i le fale (poʻo aulotu e sau mai le Eleni masani paraoikos o lona uiga "o le fale latalata"). O lea la, ua amata ona faʻamatuʻu atu e ia - e leʻo le motu o tagata e toʻatele - ae o le toʻa sefulutasi o loʻo totoe:
O lea, ia outou o atu e fai tagata o nuu uma lava ma soo, ma papatiso atu ia te i latou i le suafa o le Tama, ma le Atalii, ma le Agaga Paia, aoaoga latou e tausi i mea uma na 'ou fai atu ai' iā te oe. Ma faauta, Ou te faatasi ma oe i taimi uma, seia oo i le iuga o lenei tausaga. (Mataio 28: 19-20)
Ae aua neʻi galo ia i tatou le faʻatuatuaga na faia e Iesu i le amataga o Lana galuega:
O lea ou te fai atu ia te oe, oe o Pita, ma luga lea papa O le a ou fauina laʻu ekalesia, ma o le a lē manumalo le faitotoʻa o le lagi i lalo. O le a ou avatu oe ki i le malo o le lagi. Poʻo le a lava oe fusifusia i le lalolagi o le a fusifusia i le lagi; ma soʻo se mea oe tatalaina i le lalolagi o le a tatalaina i le lagi. (Mataio 16: 18-19)
O mamoe e manaʻomia se leoleo, pe o le a latou se ese. O le natura o le tagata ma ose uiga masani mo tagata le manaʻo i se taʻitaʻi, pe o ia o se pelesetene, kapeteni, pule aʻoga, faiaoga - poʻo se pope - o se upu Latina o lona uiga "papa". E le o manino ea, a o tatou suʻesuʻeina Iuta, a faʻataʻitaʻia le mafaufau e faigofie lava ona faaseseina? Ma, faʻapefea ona tatou iloa e naʻo tagata faifaiva tagata o le a le taitaiseseina i tatou?
Aua na fetalai Iesu.
O LE A LE MONI?
Nofo i le afeafe pito i luga (toe ma na o le filifilia Aposetolo), na folafola atu e Iesu ia i latou:
A sau le Agaga o le faʻamaoni, o le a ia taʻitaʻia oe i mea moni uma. (Ioane 16: 13)
Ole mafuaʻaga lea na taʻua ai e Sagato Paulo, ile fetalaiga lata mai o le Keriso, aʻo leʻi afio aʻe o ia i luga, fai mai:
… Afai e tuai aʻu, e tatau ona e iloa amio i le maota o le Atua, o le Ekalesia lea a le Atua soifua, o le faʻavae ma le faʻavae o le mea moni. (1 Timothy 3: 15)
E tafe mai le upu moni mai le Ekalesia, ae le naʻo le Tusi Paia. O le mea moni, o sui na o Pita ma isi Aposetolo, o latou e tusa ma le fa selau tausaga talu ona maeʻa Keriso, na tuʻufaʻatasia se vaega filifilia o tusi ma tusi na taʻua o le "Tusi Paʻia." O lo latou malamalamaaga, na taʻitaʻia e le malamalama o le Agaga Paʻia, lea na iloatino poʻo a tusitusiga na musuia mai le lagi, ma poʻo a foi e leai. E mafai ona e faapea mai o le Ekalesia o le ki i le tatalaina o le Tusi Paia. O le Pope o ia lea uu le ki.
E taua tele lenei ia malamalama i nei aso, ma i aso a sau o le le mautonu! Aua e i ai i latou e faʻamatalaina Tusitusiga Paia i ai i ona mafaufauga.
E i ai mea i [tusitusiga a Paulo] faigata ona malamalama i ai, lea e mimilo e le au valea ma le le mautonu i lo latou lava faʻafanoga, pei ona latou faia isi Tusitusiga Paia. O lenei oe, le 'au pele e, o loʻo e muaʻi iloa lenei mea, faʻaeteete neʻi teʻi ua tafea i le sese a tagata solitulafono ma o le a le maua ai lou oe lava faʻamautuina. (2 Peteru 3: 16-17)
I le iloaina lelei o le ai ai isi Judases o le a taumafai e faatupu fevaevaeaʻiga, na faatonuina ai e Iesu ia Peteru e puipui isi Aposetolo… ma epikopo i le lumanai:
O le taimi lava e te toe foʻi ai i tua, e tatau ona e faʻamalosia ou uso. (Luka 22: 32)
Lona uiga, avea ma moli o le moli.
… O le Ekalesia [] ua faamoemoe e faʻaauau pea ona siisii i luga lona leo i le puipuiga o tagata, e tusa lava pe o aiaiga a setete ma le toatele o tagata lautele manatu agai i le isi itu. Moni, moni lava, aumaia le malosi mai ia lava ae le mai le aofaʻi o le maliega e faʻaosoina. —POPE BENEDICT XVI, Vatican, Mati 20, 2006; LifeSiteNews.com
AUA LE MAFAIFAI!
E pei lava o Iesu "le maatulimanu" o se maa tuʻia i tagata Iutaia, e faʻapena foi Peteru "le papa" o se mea e tausuai ai le mafaufau o onapo nei. E pei lava ona le taliaina e tagata Iutaia o lena aso o le latou Mesia e mafai ona na o se kamuta ae tuʻu le Atua "i le tino", e faʻapena foi le lalolagi faigata ona talitonu e mafai ona tatou taʻitaʻiina sese e se faifaiva mai Kapanaumi.
Poʻo Bavaria, Siamani. Poʻo Wadowice, Polani…
Ae o le malosiaga faavae lea o Peteru: ina ua uma ona faatonuina faatolu e Iesu e fafaga ana mamoe, ona faapea atu lea o Iesu, "Mulimuli mai ia te aʻu." Naʻo le mulimuli lava ia Keriso ma le loto atoa, na mafai ai e pope, ae maise lava i nei vaitaimi onapo, ona fafagaina lelei i tatou. Latou te avatua mea na tuʻuina iai latou.
O le pope e le o se pule aʻiaʻi, o ona mafaufauga ma manaʻoga o tulafono. I se isi itu, o le galuega a le pope o le faʻamaoniga o le usiusitaʻi ia Keriso ma lana upu. —POPE BENEDICT XVI, Homily o Me 8, 2005; San Diego Union-Tribune
O le vaivaiga e malosi ai Keriso. E ui lava i ni pope sili ona agasala i le 2000 tausaga ua tuanaʻi, e leai se tasi o latou na teʻena le galuega o le leoleoina o le upu moni - "le faʻatuatuaga o le faʻatuatua" - lea na tuu atu e Iesu ia i latou. Ole vavega lava lena ua galo ile lalolagi, tele o Porotesano latou te leʻo iloaina, ma le tele o Katoliko e leʻi aʻoaʻoina.
Ma le faʻatuatua i le Aliʻi, vaʻai ia i le sui o Petelu e ala mai ai Keriso ia te i tatou; faʻalogo i le siʻufofoga o le Matai o fetalai mai i le gogolo o le afa i totonu o Lana sui, ma taʻitaʻia i tatou e le malamalama o le upu moni ua mavae atu maʻa taufaasese ma leoleofe, o loʻo tu saʻo mai lava i luga o galu o taimi. Mo le taimi nei, ua amata ona fafati mai galu tetele….
Soo se tasi e faʻalogo i aʻu upu nei ma galue i ai o le a pei o se tagata poto na fausia lona fale i luga o le papa. Na to mai timuga, na oo mai lologa, ma agi mai matagi ma taia le fale. Ae e leʻi iʻu i lalo; na faʻamau faʻamau i luga o le papa.
Ma o i latou uma e faʻalogo i aʻu 'upu nei ae le gauaʻi i ai o le a pei o le vale na fausia lona fale i luga o le oneone. Na to mai timuga, na oo mai lologa, ma agi mai matagi ma taia le fale. Ma na palasi i lalo ma faʻaleagaina atoa. (Mataio 7; 24-27)
FUA TUSI FAITAU:
- O le ai ai se anti-pope? Faitau Le Pauli Uliuli?
- O ai e iai le pule e faʻamatala ai le mau? Vaai Le Faʻafitauli Taua