Le Pule a le Leona

O LE UPU NEI I FAITAUGA TELE
mo Tesema 17th, 2014
o le Vaiaso Tolu o le Toe Afio Mai

Tusitusiga faʻa Liturgical iinei

E FAAPEFEA tatou malamalama i tusitusiga faʻavaloʻaga a le Tusi Paʻia o loʻo faʻamatalaina ai, o le afio mai o le Mesia, o le a pule le faʻamasinoga ma le filemu, ma o le a Ia tuʻimomomoina Ona fili i lalo o Ona vae? Aua a foliga mai o le 2000 tausaga mulimuli ane, o nei valoʻaga ua matuaʻi faʻaletonu lava?

Na afio mai Iesu e folafola atu i le lalolagi o Ia o le ala e sao ai mai le pouliuli, e ala i le mulimuli i le malamalama o le upumoni, lea e tau atu i le ola.

O le alu ifo i seoli e aumaia ai le savali o le talalelei o le faaolataga i le faataunuuina atoatoa. -Catechism o le Ekalesia Katoliko (CCC), l. 634

O lona maliu ma le Toetu, na faataunuuina ai e Iesu Lana misiona e faalelei tagata ma le Tama. Peitai… a tele peita'i:

O le galuega faʻaola a Keriso e leʻi toe faʻaleleia mea uma, ae na faʻafaigofieina le galuega o le faʻaola, na amataina ai le tatou faʻaolaina. E pei ona tofu sao tagata uma i le le usiusitaʻi o Atamu, e tatau foʻi ona tofu tagata uma ma le usiusitaʻi o Keriso i le finagalo o le Tama. E faʻatoa maeʻa le faʻaolaina pe a fefaʻasoaʻi uma tagata i lona usitaʻi. —Fr. Walter Ciszek, Na te Taitaiina Au, itulau. 116–117; sii mai i Le Matagofie o Foafoaga, Fr. Joseph Iannuzzi, itu. 259

O le valoaga tonu lava lea i le faitauga muamua o aso nei e faatatau i le Leona o Iuta, o se tasi o suafa o Keriso.

E lē te‘a ‘ese le to‘oto‘o ‘iā Iuta, po o le tootoo i le vā o ona vae, se‘ia o‘o mai le taulaga ‘iā te ia, na te mauaina le usiusitai o tagata. (Ken 49:10)

O le togiola “i le atoaga o taimi” o le a lē faataunuuina seʻia oo atu le Talalelei i tuluʻiga o le lalolagi “E fai ma molimau i atunuu uma, ona oʻo mai ai lea o le iʻuga.” ^[1]cf. Mata 24:14 E lē faapea o le a iai i tagata uma, i so o se mea le faatuatua faaola iā Iesu. Ae o lona uiga o se “molimau” o le a tuuina atu i le lalolagi pe a ulu atu atoatoa le Ekalesia i le usiusitai ia Keriso, ma e ala i lana molimau, ua sasa ai e atunuu a latou pelu e fai ma u’amea suotosina ma ua faafilemuina e le Talalelei. ^[2]ff. CCC, Le. 64

O mea uma na faia e Iesu, na fetalai mai ai ma mafatia ai, sa i ai mo lona faamoemoe e toe faafoʻisia ai le tagata paʻuʻū i lana uluaʻi galuega… ina ia tatou toe maua mai iā Keriso Iesu le mea na tatou leiloa iā Atamu, o lona uiga, o le faatusa ma le faatusa o le Atua. -CCC, l. 518

O le faʻafitauli i aso nei i le faʻamalamalamaina o le Tusi Paia o "taimi o le iʻuga" o le le amanaiaina o le "mea lilo" tutotonu na afio mai Keriso e faataunuu e sili atu nai lo le "faasaoina." O le fuafuaga e faasalalau atu le Malo o le Atua…

… Seʻia tatou mauaina uma le lotogatasi o le faʻatuatua ma le poto o le Alo o le Atua, ia avea ma tagata matua, i le lautele o le tino o Keriso… (Efe 4:13)

Seia oo i le Ekalesia “e ati aʻe o ia lava i le alofa,” fai mai St. ^[3]cf. Efe 4:16 Ma sa fetalai Iesu, “Afai tou te tausia aʻu poloaiga, ona tumau lea o outou i loʻu alofa, faapei ona ou tausia poloaiga a loʻu Tamā ma ou tumau i lona alofa.” ^[4]cf. Ioane 15:10 O lona uiga, afai tatou te ‘⁠ola iā te ia o mea uma lava na soifua ai o ia’... ^[5]cf. CCC, n. 521

… E tatau ona faaauau pea ona tatou faataunuuina ia i tatou lava tulaga o le soifuaga o Iesu ma ana mealilo ma e masani ona aioi atu ia te Ia ina ia faaatoatoaina ma ia iloaina ia i tatou ma lana Ekalesia atoa. -CCC, Le. 521

Ma o le vaega mulimuli o le soifuaga o Iesu o le sasaaina lea o ia lava “ia usiusitai e oo i le oti.” ^[6]cf. Fili 2: 8 O lea ua outou iloa, o le Malo o le Atua, o le Ekalesia lea ua i ai nei i le lalolagi, o le a nofotupu e oo i tuluiga o le lalolagi pe a e mulimuli atu o ia i lona Alii i lona lava tu'inanau, maliu, ma lona toetu. ^[7]ff. O Le a Oo Mai le Pule a le Ekalesia Pope Pius XI, i le tele o pontiffs, ^[8]ff. O Popes ma le Dawning Era tuu valoaga anamua i lo latou vaaiga sa'o: o le nofoaiga a le Mesia e le'i faalauteleina atoatoa i le fanau mai i Peteleema po o Kalevario, ae ina ua ua fanau mai le tino atoa o Keriso. ^[9]Cf. Roma 11:25

O inei ua valoia ai o le a leai ni tapulaa o lona malo, ma o le a faatamaoaigaina i le faamasinotonu ma le filemu: “E tupu aʻe i ona aso le faamasinotonu, ma le manuia e tele… E pule foʻi o ia i lea sami e oo i lea sami, e āfua mai i le vaitafe e oo atu i le sami. tuluiga o le lalolagi”… Pe a iloa e tagata, i le tulaga faalilolilo ma le olaga lautele, o Keriso o le Tupu, o le a iu lava ina maua e le sosaiete faamanuiaga silisili o le saolotoga moni, o le amio pulea lelei, o le filemu ma le lotogatasi… le lautele lautele o le malo o Keriso o le a sili atu ona nofouta tagata i le sootaga lea e fusia faatasi ai i latou, ma o le a faapea ona taofia ai le tele o feteenaiga pe o le a faaitiitia lo latou tiga… O le Ekalesia Katoliko, o le malo lea o Keriso i luga o le fogaeleele, [ua] faamoemoe e salalau atu i tagata uma ma atunuu uma… —POPE PIUS XI, Faataga Primas, n. 8, 19, 12; Tesema 11th, 1925

O le mafuaaga lea o loo tautala ai le Faaaliga 12 e uiga i se Fafine o le a fanau lana tama “ua fuafua e pule i nuu uma i le ai uamea.” ^[10]cf. Faaaliga 12:5 O le ai uamea o le finagalo o le Atua , le Afioga a le Atua e lē masuia, e lē masuia. O le faaumatiaga o le “tagata solitulafono”, o le Anetikeriso, e le o le iuga lea o le lalolagi ae o le mea ua leva ona faatalitali i ai. fanau mai o le tulafono, o tagata e ola i le Meaalofa o le Finagalo Paia i le lotogatasi ma le Tolutasi Paia, o le faataunuuina lea o le alofa. O le a latou aumaia i le faamaeaina “seia oo i le aso o Iesu Keriso” ^[11]cf. Fili 1: 6 le galuega o le togiola a Keriso “e fai ma fuafuaga mo le atoaga o tausaga, ina ia tuufaatasia ai mea uma ia Keriso, i le lagi ma le lalolagi.” ^[12]cf. Efe 1:10 Ma o le a latou nofotupu faatasi ma Ia “mo le afe tausaga. ^[13]cf. Faʻaaliga 20:6

Faʻauta i le aso o le Aliʻi, e afe tausaga. —O se Tama o le Ekalesia anamua, Tusi a Panapa, O Tama o le Ekalesia, Ch. 15 o mea

O le a latou nofotupu seia oo i le iuga o le “aso o le Alii” pe a oo mai le faaumatiaga o mea uma i le lotolotoi o se fouvalega mulimuli, ^[14]ff. CCC, n. 677; Faaaliga 20:7-10 ma ua toe foi mai Iesu e talia Lana Faaipoipoga “Paia ma aunoa ma se ila.” ^[15]cf. Efe 5:27 Mo…

… na ia filifilia i tatou ia te ia, a o lei faavaeina le lalolagi, ina ia paia ma le pona i ona luma. ( Efe 1:4 )

O le gafa o Keriso lea tatou te faitau i ai i le Evagelia o aso nei e lei tusia atoatoa. Na te valaaulia oe ma aʻu ina ia ulu atu i Lana mealilo, ina ia afio mai o Ia e faaumatia le malo o lē e amioleaga, tatou te nofotupu faatasi ma Ia i se igoa fou seʻia oo i le gataaga o le lalolagi, ma tala atu...

O lē e manumalo ou te faia ma poutū i le malumalu o loʻu Atua, ma e lē toe alu ese lava o ia. ‘Ou te tusia fo‘i i luga ‘iā te ia le suafa o lo‘u Atua, ma le igoa o le ‘a‘ai o lo‘u Atua, o le Ierusalema fou lea e alu ifo mai le lagi mai lo‘u Atua, ‘atoa ma lo‘u igoa fou. (Faaaliga 3:10)

Ua tatou iai i “le itula mulimuli.” “O lea ua i ai ia i tatou le tausaga mulimuli o le lalolagi, ma o loo faagasolo pea le faafouga o le lalolagi; e oo lava i le taimi nei ua faamoemoeina i se auala moni, aua o le Ekalesia i le lalolagi ua uma ona faaeeina i ai se paia e moni ae le atoatoa.” -CCC, l. 670