Sebata se secha sea phahama…

 

Ke etela Roma bekeng ena ho ea sebokeng sa kopano le Mok'hadinale Francis Arinze. Ke kopa o re rapelle kaofela moo hore re tle re tsebe ho tobana le eona bonngoe ba 'nete ea Kereke eo Kreste a e lakatsang le lefats'e e e hlokang. 'Nete e tla re lokolla…

 

'NETE ha ho mohla e sa reng letho. Ha ho mohla e ka bang boikhethelo. Ka hona, e ke ke ea ikemela. Ha ho le joalo, hangata litholoana li ba mpe.

Hitler, Stalin, Lenin, Mao, Polpot le bahatelli ba bang ba bangata ha baa ka ba tsoha ka letsatsi le le leng mme ba nka qeto ea ho felisa batho ba limilione. Ho e-na le hoo, ba ile ba amohela seo ba neng ba lumela hore ke "'nete" mabapi le tsela e molemohali ea ho atleha molemong oa lichaba tsa bona, haeba e se lefatše. Ha likhopolo tsa bona li ntse li hlaha 'me ba nka matla, ba ile ba bona ba emeng tseleng e le ba ka tsamaisoang - ka bomalimabe "tšenyo ea chelete" moahong oa paradigm ea bona e ncha. Ebe ba ne ba fositse hakaale? Kapa na ba ne ba le joalo? Hona na liqabang tsa tsona tsa lipolotiki — linaha tsa bo-capitalist — ke tharollo?

 

KAMOO LITLHAKU TSA LIPOLOTIKI

Ntoa e lipakeng tsa "le letona" le "leqele" kajeno ha e sa le ho se lumellane feela ka leano. Hona joale e se e le taba ea bophelo le lefu — a "Moetlo oa bophelo" khahlanong le "moetlo oa lefu" Re sa tsoa qala ho bona "ntlha ea leqhoa" la tsitsipano e teng lipakeng tsa lipono tsena tse peli tsa bokamoso. 

… Re bona liketsahalo tsa letsatsi le letsatsi moo batho ba bonahalang ba hola le ho ba mabifi… —POPE BENEDICT XVI, Pentekosta Homily, la 27 Motšeanong 2012

Boemong ba moruo le lipolotiki, motho a ka fokotsa karohano qetellong lipakeng tsa capitalist khahlano pono ea lefatše ea bokomonisi. Bokhaphithaliste bo nka maikutlo a hore mebaraka le likhoebo tse sa lefelloeng li lokela ho khanna nala ea moruo, kholo le boleng ba bophelo ba sechaba. Maikutlo a Bokomonisi a bolela hore mmuso o lokela ho aba leruo, thepa le litšebeletso ka ho lekana bakeng sa sechaba se nang le toka.

Ka ho le letšehali o ntse a tsoela pele ho tiisa hore tokelo e fosahetse mme ka ho fapanyetsana. Empa na ho ka ba le 'nete mahlakore ka bobeli, ka hona, lebaka la karohano e matla hakana ka hora ee?

 

Ea Bokomonisi

Bokomonisi, kapa ho fapana, sechaba-ism ke mofuta oa lipolotiki le maemo oa Kereke ea pele. Nahana ka sena:

Bohle ba neng ba lumela ba ne ba le hammoho 'me ba na le lintho tsohle tse tšoanang; ba ne ba rekisa thepa ea bona le thepa ea bona 'me ba e arolelane ho ea ka litlhoko tsa e mong le e mong. (Liketso 2: 44-45)

Na see ha se sona seo likhopolo tsa bochaba tsa Bokomonisi / Bokomonisi li se hlahisang kajeno ka lekhetho le lengata le kabong e kholo? Phapang ke ena: Seo Kereke ea pele e se finyeletseng se ne se ipapisitse le tokoloho le lerato — eseng matla le taolo. Kreste e ne e le pelo ea sechaba, e seng “moratuoa Moeta-pele, ”kamoo bahatelli ba atisang ho bitsoa kateng. Kereke ea pele e ne e thehiloe 'Musong oa lerato le ts'ebeletso; Bokomonisi bo ipapisitse le mmuso oa ho qobella mme qetellong ke makhoba a mmuso. Bokreste bo keteka mefuta-futa; Bokomonisi bo qobella ho tšoana. Sechaba sa Bokreste se ne se bona maruo a bona e le mokhoa oa ho fihlela sepheo — kopano le Molimo; Bokomonisi bo bona litaba e le pheletso ea bona - "utopia" eo ka eona banna bohle ba lekanang ka lintho tse bonahalang. Ke teko ea "leholimo le lefats'eng," ke ka lebaka leo Bokomonisi bo atamelaneng le ho latola boteng ba Molimo.

Ha e le hantle ebile, ha e le hantle, ho rata lintho tse bonahalang ho qolla boteng le ketso ea Molimo, eo e leng moea, lefats'eng le ka holim'a tsohle ho motho. Ha e le hantle, ke hobane ha e amohele boteng ba Molimo, e le mokhoa o sa lumeleng boteng ba Molimo. Ena ke ketsahalo e makatsang mehleng ea rona: ho se lumele ho Molimo... —POPA ST. JOHN PAUL II, Dominum le Vivificantem, "Ho Moea o Halalelang Bophelong ba Kereke le Lefats'eng", n. 56; v Vatican.va

Le ha "mohopolo" e le ntlafatso ea "molemo o tloaelehileng," 'nete ea motho le Molimo ka boeena e hlokomolohiloe ponong ea Bokomonisi. Ka lehlakoreng le leng, Bokreste bo beha libaka tsa motho khubung ea moruo, ha e le Bokomonisi, moetapele ea matla o fetoha setsi; e mong le e mong ke cog feela kapa lisebelisoa tsa mochini oa moruo.

Ka bokhutšoanyane, moetapele oa Bokomonisi etsolla ka boeena.

 

Ea Bokhaphithaliste

Na joale bokhaphithaliste ke pheko ea bokomonisi? Seo sea itšetleha. Bolokolohi ba motho bo ke ke ba sebelisoa ho fihlela pheletso ea boithati, ka mantsoe a mang, e ke ke ea lebisa ho motho ka mong ho etsisa ka boeena. Empa, "moruo o lokolohileng" o tlameha ho lula e le pontšo ea bonngoe ba rona le ba bang e behang boiketlo le molemo oa se tloaelehileng molemong oa kholo ea moruo.

Ho motho ke mohloli, setsi, le sepheo sa bophelo bohle ba moruo le ba sechaba. - Lekhotla la Bobeli la Kereke ea Vatican, Gaudium et Spes, n. 63: AAS 58, (1966), 1084

Kahoo,

Haeba ka "capitalism" ho boleloa sistimi ea moruo e ananelang karolo ea mantlha le e ntle ea khoebo, mmaraka, thepa ea poraefete le boikarabello bo hlahisoang ke mekhoa ea tlhahiso, hammoho le boiqapelo ba batho ba lefapha la moruo, karabo ke hore Empa haeba ka "bokhaphithaliste" ho boleloa mokhoa oo tokoloho lefapheng la moruo e sa fuoeng moeli ka har'a moralo o matla oa molao o e behang ts'ebetsong ea tokoloho ea botho ka botlalo, mme e e talima e le Karolo ea tokoloho eo, eo mantlha oa eona e leng ea boitšoaro le ea bolumeli, karabo e hlile e mpe. —ST. JOHANNE PAUL II, Centeriums Annus, n. EA-42-TK Kakaretso ea Thuto ea Sechaba ea Kereke, n. EA-335-TK

Joale ke hobaneng ha re bona phetoho ea mantlha khahlano le Bokhaphithaliste kajeno? Hobane "tokoloho" ea batho ka bomong, likhoebo le malapa a libanka e bile e sebelisitsoeng hampe ka mokhoa o fetelletseng ho iketsetsa leruo, borui ba tsona, kapa ba fokolang ba nang le matla ha ba ntse ba theha lekhalo le ntseng le hola ka potlako lipakeng tsa barui le mafutsana.

Hobane lerato la chelete ke motso oa bobe bohle, 'me ka takatso ea bona ea chelete ba khelohile tumelo,' me ba itlhabile ka bohloko bo boholo. (1 Timothea 6:10)

Kajeno, litjeo tsa bophelo, thuto le litlhoko tsa mantlha li phahame haholo, esita le linaheng tse tsoetseng pele, hoo bokamoso ba bacha ba rona bo lerootho ruri. Ho feta moo, ts'ebeliso ea "moaho oa sesole", tlhekefetso le bomenemene ba mebaraka ea setoko, tlhaselo e sa thibeloeng ea boinotšing ke litsebi tsa thekniki, le ho lelekisa phaello ntle le tšitiso ho hlahisitse ho se lekane ho tšabehang kahare ho linaha tsa Lefatše la Pele, ho bolokile linaha tse tsoelang pele ka potoloho ea bofuma, 'me a fetola batho ka bomong thepa.

Ha ho monate o ka lekanang, le ho fetella ha tahi e thetsang e ba pefo e arolang libaka kaofela - mme sena sohle ka lebitso la kutloisiso e bolaeang ea tokoloho e hlomphollang tokoloho ea motho mme qetellong ee senye. —POPE BENEDICT XVI, Ketsahalong ea Litumeliso tsa Keresemese, la 20 Tšitoe 2010; http://www.vatican.va/

Ka hona bompoli bo bocha boa tsoaloa, ha bo bonahale ebile hangata bo bonahala, bo ipehelang melao le melao e sa lumellaneng. Mokoloto le pokello ea phaello le tsona li thatafalletsa linaha ho tseba bokhoni ba moruo oa tsona le ho thibela baahi ho natefeloa ke matla a bona a nnete a ho reka… Tsamaisong ena, e atisang ho harola Ntho e ngoe le e ngoe e emeng tseleng ea phaello e eketsehang, eng kapa eng e senyehang habonolo joalo ka tikoloho ha e na ts'ireletso kapela lithahasello tsa e entsoe mmaraka, e leng molao o le mong feela. —POPA FRANCIS, Evangelii Gaudium, n. EA-56-TK

Mona hape, 'nete ea bohlokoa ea seriti le boleng ba tlhaho ba motho lahlehile.

… Ntle le tataiso ea liphallelo ka 'nete, matla ana a lefats'e a ka baka tšenyo e e-s'o ka e e-ba teng mme a baka likarohano tse ncha kahara lelapa la motho… botho bo beha likotsi tse ncha tsa bokhoba le bomenemene. -POPE Benedict XVI, Caritas in Khola, n. 33, 26

 

KE HOBANE'NG HA RE HONA JOALE MOLEMONG?

Botho bo lebile mohohlong oa timetso oo batho ba o lokisitseng ka matsoho a bona. Bakang mme le kgutlele ho Yena eo e leng Mopholosi wa lona ya inotshi. Hlokomela bophelo ba hau ba semoea. Ha ke batle ho u qobella, empa seo ke se buang se lokela ho nkuoa ka botebo. -Molaetsa oa Mofumahali oa Rona oa Mofumahali oa Khotso ho Pedro Regis, Unaí / Minas Gerais, Mphalane 30, 2018; Pedro o thabela tšehetso ea mobishopo oa hae

Joale ua bona, ho hlile ho na le linnete tse itseng kahare ho Bokomonisi le Bokhaphithaliste tseo Kereke e ka li tiisang (ho isa bohōleng bo itseng). Empa ha linnete tseo li sa theoa nneteng eohle ea motho, ka bobeli, ka tsela ea bona, ba fetoha "sebata" se jang lichaba tsohle. Karabo ke efe?

Lefatše ha le sa ikemisetsa ho le utloa, ebile Kereke ha e sa khona ho e hlahisa. Karabo e ho thuto ea kahisano ea Kereke e K'hatholike ke hore nts'etsopele e tsoang moetlong o halalelang le Kosepeleng ka boeona. Kereke ha e nke boemo ba moruo / lipolotiki ntle le ba 'nete-'nete ea seo re leng sona, hore na Molimo ke mang, le kamano ea rona ho Eena le ba bang le tsohle tse bolelang. Ho tsoa mona ho tla leseli ho tataisa lichaba tokolohong ea 'nete ea batho, bakeng sa bohle.

Leha ho le joalo, moloko oa batho o eme tselaneng e kotsi e okametseng mohohlo. Nako ea Leseli le "li-isms" tsohle tsa eona — bochaba, bo-ramahlale, thuto ea ho iphetola ha lintho, Marxism, Bokomonisi, botšehali bo fetelletseng, bochaba, boinotšing, jj. —E arotse butle-butle le ka botsitso “Kereke le Naha”, e khanna Molimo hantle lepatlelong la sechaba. Ho feta moo, likarolo tse kholo tsa Kereke ka boeona, e khelositsoeng ke moea oa lefats'e, ho amohela mekhoa ea sejoale-joale, le ts'enolo ea tlhekefetso ea thobalano ke baruti, ha e sa le matla a tšepahalang lefatšeng.[1]cf. Katleho ea K'hatholike

IT ke sebe se tebileng haholo ha motho a hlile a tlameha ho thusa batho ho Molimo, eo ngoana kapa ngoana a fuoeng tlamo ea hae ho fumana Morena, a mo hlekefetsa ho fapana le hoo mme a mo ise hole le Morena. Ka lebaka leo, tumelo e joalo ha e kholoe, 'me Kereke ha e sa khona ho itlhahisa e le' muelli oa Morena. -POPE Benedict XVI, Leseli la Lefatše, Mopapa, Kereke, le Lipontšo tsa Linako: Moqoqo le Peter Seewald, leq. 23-25

A Lephaka le Leholo e bōpiloe hore tlhaho ea motho e kopa ho tlatsa. Kahoo, a sebata se secha e nyoloha mohohlong, e kenyelletsang linnete tsa kopanelo tsa Bokomonisi, likarolo tsa boqapi tsa Bokhaphithaliste, le litakatso tsa semoea tsa batho… empa e lahla 'nete ea mantlha ea motho le Mopholosi, Jesu Kreste. Re lemositsoe, 'me ke rapela, re itokisitse:

Pele Kreste a tla la bobeli, Kereke e tlameha ho feta tekong ea hoqetela e tla sisinya tumelo ea balumeli ba bangata. mathata a bona ka theko ea bokoenehi 'neteng. Thetso e kholo ka ho fetesisa ea bolumeli ke ea Mohanyetsi oa Kreste, e leng leshano-messia eo ka eona motho a itlotlisang sebakeng sa Molimo le Messia oa hae a tlang ka nama. Thetso ea Mohanyetsi oa Kreste e se e ntse e qala ho hlaha lefatšeng nako le nako ha ho etsoa tleleime ea ho tseba nalaneng ea tšepo eo ea mesia e ka fihlelloang feela ho feta nalane ka kahlolo ea ho qetela. Kereke e lahlile le mefuta e fetotsoeng ea bohata ba 'muso hore e tle e be tlasa lebitso la millenarianism, haholo-holo mofuta oa "lipolotiki" o "khelohileng" oa bopolotiki. - Katekisima ea Kereke e K'hatholike, n. 675-676

Ha joale re tobane le qhoebeshano ea ho qetela lipakeng tsa Kereke le anti-Kereke, ea Kosepele le anti-Kosepele, ea Kreste le anti-Kreste. Qhoebeshano ena e kahara merero ea puso ea Molimo. Ke teko eo Kereke eohle… e lokelang ho e nka… e le teko ea lilemo tse 2,000 tsa setso le tsoelo-pele ea Bokreste, ka litlamorao tsohle tsa eona bakeng sa seriti sa botho, litokelo tsa motho ka mong, litokelo tsa botho le litokelo tsa lichaba. —Khadinale Karol Wojtyla (JOHN PAUL II), ho tloha puong ea 1976 ho Babishopo ba Amerika ba Philadelphia

 

E RELATED READING

Bokhaphithaliste le Sebata

Ha Bokomonisi bo Khutla

Lepheko le Leholo

Tsunami ea Moea

Boikaketsi bo Tlang

Phetoho ea maemo a leholimo le thetso e kholo

Ho tlosa sethibela

Botlalo ba Sebe

Ka Eva

Phetohelo Joale!

Phetohelo… ka Nako ea Sebele

Mohanyetsi oa Kreste Mehleng ea Rona

Khahlano le Phetohelo

 

Hona joale Lentsoe ke tšebeletso ea nako e tletseng eo
e tsoela pele ka tšehetso ea hau.
Ke u hlohonolofatse, 'me kea leboha. 

 

Ho tsamaea le Mark in The Jwale Lentswe,
tobetsa banner banner banner mona ka tlase ho Subscribe.
Imeile ea hau e ke ke ea arolelanoa le mang kapa mang.

 

 

Print Friendly, PDF & Email

Mongolo o botlaaseng ba leqephe

Mongolo o botlaaseng ba leqephe
1 cf. Katleho ea K'hatholike
Posted ka HOME, LITEKO TSE KHOLO.