Ngaba umntwana engekazalwa ungumntu?


Usana olungekazalwa kwiiveki ezingama-20

 

 

Ekuhambeni kwam, ndiye ndalahla iindaba zeengingqi kwaye khange ndifunde kude kube kutshanje ekhaya, eCanada, urhulumente uza kuvota kwi-Motion 312 kule veki. Iphakamisa ukuba liphinde lihlolisise icandelo lama-223 leKhowudi yoLwaphulo-mthetho eCanada, echaza ukuba umntwana uba ngumntu kuphela xa sele eqhubekile ngokupheleleyo esibelekweni. Oku kusezithendeni zesigqibo esenziwe nguMbutho Wezonyango waseCanada ngo-Agasti 2012 eqinisekisa iKhowudi yoLwaphulo-mthetho malunga noku. Ndiyavuma, ndaphantse ndaginya ulwimi lwam xa ndiyifunda! Oogqirha abafundileyo abakholelwa ukuba umntwana akangomntu ade azalwe? Ndijonge ikhalenda yam. “Hayi, ngo-2012, hayi ngama-212.” Ewe kunjalo, kubonakala ngathi oogqirha abaninzi baseCanada, kwaye uninzi lwezopolitiko, bakholelwa ngokwenene ukuba umntwana ongekazalwa engenguye umntu de azalwe. Yintoni ke ngoku? Yintoni le yokukhaba, ukuncanca ubhontsi, ukuncuma "into" kwimizuzu emihlanu ngaphambi kokuba izalwe? Oku kulandelayo kubhalwe okokuqala nge-12 kaJulayi ka-2008 ngelizama ukuphendula lo mbuzo uxakekileyo kumaxesha ethu…

 

IN impendulo kwi Inyaniso Enzima-Icandelo V, Intatheli yaseCanada evela kwiphephandaba lesizwe iphendule ngalo mbuzo:

Ukuba ndikuqonda ngokuchanekileyo, ubeka ugxininiso olukhulu ekuziphatheni komntwana ukuze azive iintlungu. Umbuzo wam kuwe ngulo, ngaba oku kuthetha ukuba ukuqhomfa kuvumeleke ngokupheleleyo ukuba usana olungekazalwa ludanjiswe? Kubonakala kum ngathi nangayiphi na indlela ophendula ngayo, bubuntu "bomntu" obuselungekweni obusemngciphekweni obufanelekile ngokwenene, kwaye ukukwazi kwakhe ukuziva iintlungu kusixelela okuncinci ukuba kukho nantoni na ngako.

 

NGOKUQHELEKILEYO

Ewe kunjalo, umba nantsi ubuntu eqala ekukhawulweni, ubuncinane ezingqondweni zabo bakhusela umntwana ongekazalwa. Isekwe, okokuqala, kwiinyani zebhayiloji: Umbungu uyaphila. Igqityiwe kwaye inemfuza unique isuka kunina. Ubomi bayo bokuqala njengelinye iseli ngokwemfuzo liqulathe yonke into yokuba ngubani, kwaye iya kuqhubeka ikhula. Umama ekukhawulweni uba yindlela yokondla kunye nokuxhasa umntwana, njengoko aya kuthi xa ezalwa, nangona kunjalo ngendlela eyahlukileyo.

 

IIKHRAYITHERIYA ZOBUNTU

Impikiswano enye yokumisela ukukhupha isisu kukuba umntwana engekazalwa u intsholongwane, ixhomekeke kunina ngokupheleleyo ebudeni bobomi bayo esibelekweni, ngaloo ndlela isaphula “amalungelo” ayo. Nangona kunjalo, oku kukuqiqa okungalunganga kuba umntwana, emva kokuba ezelwe, usaxhomekeke ngokupheleleyo. Ke ubuntu, ngokucacileyo, abunakugqitywa kukuxhomekeka okanye ukuzimela.

Ingxoxo yokuba umntwana ongekazalwa “yinxalenye” yomama enokususwa nayo ayinangqondo. Ukuba bekunjalo, ngewayengunina kangangexesha elithile enemilenze emine, amehlo amane, kwaye malunga nesiqingatha sokukhulelwa, ilungu lobudoda! Usana aluyonxalenye, kodwa ngumntu owahlukileyo.

Umbungu awuyikati, inja, okanye impuku, kodwa yi-embyro yomntu. Iyakhula ukusuka ekukhulelweni ukuya kumandla ayo apheleleyo. Lo mntu wahlukile ekukhawulweni kuneeveki ezisi-8 zokumitha, kuneenyanga ezisibhozo, kunakwiminyaka esi-8 okanye eli-8. Ukuzalwa asikokufika kodwa a Utshintsho. Kunjalo ke nangoku ukusuka kumanabukeni ukuya kuhlala embizeni (ndithembe, ndinabantwana abasibhozo) okanye ukusuka ekuhlaleni ukuya ekuhambeni, okanye ekutyisweni nasekuzondleni. Ukuba indlela yokukhupha isisu ngumntu ongaphuhliswanga, kuya kufuneka sikwazi ukubulala umntwana oneminyaka esi-8 kuba akakakhuli ngokupheleleyo, kwaye nangaphezulu usana oluneentsuku ezisi-8 oluthi, njengoko lisesibelekweni, luxhomekeke ngokupheleleyo Umama wakhe. Yiyo loo nto kubonakala ngathi inqanaba lokukhula alinakho ukumisela nokuba ngumntu.

Oogqirha banokunyanzela umama ukuba abelekeleke kwiiveki ezimbalwa ngaphambi kokukhulelwa ngokupheleleyo, kwaye olo sana lunokuphila ngaphandle kwesibeleko. [1]Ndikhumbula ndifunda ngeminyaka yama-90 ibali lomongikazi owayesithi balwela ubomi bosana oluneenyanga ezintlanu ngelixa, kumgangatho olandelayo wesibhedlele, babekhupha isisu esineenyanga ezintlanu ubudala. Ukungavisisani kwamshukumisela ekubeni abe ngummeli wobomi bosana olungekazalwa… Ukusebenza komntwana osandul 'ukuzalwa, nangona kunjalo, kuhlala kuxhomekeke kubuchwephesha. Iminyaka eli-100 eyadlulayo, usana lweeveki ezingama-25 ubudala belungazukuqwalaselwa njengolusebenzayo Namhlanje, kunjalo. Ngaba ezo ntsana zazingabantu abangabantu kwiminyaka eli-100 eyadlulayo? Mhlawumbi itekhnoloji iyakufumana indlela yokugcina ubomi ikhona Inqanaba lamashumi eminyaka ukusukela ngoku. Oko kuya kuthetha ukuba abo ubomi babo sibutshabalalisayo ngoku ngabantu, sele bengenakuphumelela. Kodwa ikhona enye ingxaki kule mpikiswano. Ukuba ukusebenza okanye ukusinda yinkqubo, abantu abo bagcinwa ziitanki zeoksijini kunye nemiphunga yokuphefumla okanye izinto ezenza isantya soxinzelelo akufuneki bathathwe njengabantu kuba bengenako ukuziphilela bodwa. Ewe, ngaba ayisiyiyo le nto uluntu sele luye phambili? Kutshanje, inkundla yase-Itali igwebe ukuba ibhinqa eliselula elikhubazekileyo kwelo lizwe dehydrated de afe. Kuyabonakala ukuba, akasenguye umntu, kubonakala ngathi. Kwaye hleze silibale, kulapha apho uluntu luvele khona: ubukhoboka obumnyama kunye nokuqothulwa kwamaJuda kwagwetyelwa ngokuqiqa ubuntu yamaxhoba. Xa oku kusenzeka, ukubulala kuyahluka kunokususa intsumpa, ukusika ithumba, okanye ukusika umhlambi weenkomo. Ke, ukusebenza akunakubeka nokuba ngumntu.

Kuthekani ngokusebenza? Isibeleko asikwazi ukuqiqa, ukucinga, ukucula okanye ukupheka. Kodwa emva koko, akukho mntu isiqaqa, okanye umntu oleleyo. Ngale nkcazo, umntu oleleyo akangomntu naye. Ukuba sithetha kuphela Ezinokwenzeka ukusebenza, emva koko umntu ofayo akanakuthathwa njengomntu. Ke ukusebenza akunakumisela nokuba ngumntu.

 

NGOKWEMVELO

Isithandi sobulumko esingumKatolika, uGqr. Peter Kreeft, uchaza umntu njengo:

… Enye inendalo, amandla endalo okwenza izinto zobuqu. Kutheni le nto umntu ekwazi ukwenza imisebenzi yobuqu, phantsi kweemeko ezifanelekileyo? Kungenxa yokuba umntu ngumntu. Umntu uyakhula abe nakho ukwenza izinto zobuqu kuphela kuba sele sele eluhlobo lwento ekhulayo ibe nakho ukwenza izinto ezizezakhe, okt umntu. —UGqr. UPeter Kreeft, Ubuntu boBuntu buqala ekukhawulweni, www.catholiceducation.org

Umntu makatsho endalo kuba nokuba iirobhothi bezixhotyiswe ngobukrelekrele bokwenza kunye nokuhamba phambili, ngekhe ibengumntu. Umzuzu wokuqala kobuntu uku kwesisu kuba isukela ngelo xesha ukuba amandla endalo akhoyo kunye nayo yonke enye into. Usana olungekazalwa lukhula lube namandla ngenxa yoko sele umntu ukuqala, ngendlela efanayo nembewu encinci yengqolowa ekhula ikhule ibe sisiqu esipheleleyo sengqolowa, hayi umthi.

Kodwa nangaphezulu, umntu wenziwe kwifayile ye- umfanekiso kaThixo. Kananjalo, unesidima sangaphakathi kunye nesipho saphakade ukusuka kumzuzu wokukhulelwa.

Phambi kokuba ndikubumbe esibelekweni bendikwazi… (Yeremiya 1: 5)

Njengokuba umphefumlo ungashiyi mzimba xa ulele, nawo umphefumlo awuxhomekekanga ekusebenzeni kwazo zonke izivamvo kunye namandla omzimba ukuze ubekhona. Ekuphela kwendlela yokugweba kukuba iiseli eziphilayo ezichaphazelekayo zakha umntu, umntu. Ke, umphefumlo awuhlali ziiseli zomntu wedwa, ezinje ngolusu okanye iiseli zeenwele, kodwa ngumntu, umntu.

 

IDILEMA YOKUZIPHATHA 

Kulabo abangasayi kubamkela ubuntu bomntwana, phendula le ngxaki: Umzingeli ubona into ehamba ehlathini. Akaqinisekanga ukuba yintoni, kodwa uyayitsala. Kuyavela ukuba ubulele omnye umzingeli hayi isilwanyana njengoko wayethembe. ECanada nakwezinye amazwe, wayeza kugwetywa ngokubulala okanye ukungakhathali, kuba umzingeli kufuneka aqiniseke ukuba ayinguye umntu ngaphambi kokuba adubule. Kutheni ke, ukuba abanye abantu abaqinisekanga malunga nokuba umntwana lowo uba nini emntwini, ngaba sivunyelwe ukuba "sitsale into" nangaphandle kwesiphumo? Kwabo bathi umntwana ongekazalwa akanguye umntu de azalwe, ndithi, bonakalisa oko; bonakalisa ngokuqinisekileyo ukuba imveku engekazalwa ilungile ayingomntu. Ukuba awukwazi, ngoko ke ukuqhomfa ngabom kunjalo Ku bulala

Ukukhupha isisu kubububi obucace gca… Inyaniso yokuba abanye abantu bephikisa imeko ayenzi ukuba eso sigqibo sixabane. Abantu baphikisana ngamacala omabini malunga nobukhoboka, ubuhlanga kunye nohlanga nabo, kodwa oko akuzange kubenze ibe yimicimbi enzima kwaye inzima. Imicimbi yokuziphatha isoloko inzima ngendlela eyothusayo, utshilo uChesterton -mntu ongenamigaqo. —UGqr. UPeter Kreeft, Ubuntu boBuntu buqala ekukhawulweni, www.catholiceducation.org

 

ILIZWI LOKUGQIBELA KWINTLUNGU YEZINTO 

Isishwankathelo sefayile yam Ukubhala ngeentlungu zomntwana, Uluntu luyaqonda ukuba izilwanyana azingomntu, ukanti ukubangela iintlungu kuthathwa njengokuziphatha okubi. Ke, ngenxa yengxoxo, ukuba umbungu awuthathwa njengomntu, ukanti uva iintlungu ezoyikekayo, kutheni le nto kungafuneki ukuba i-anesthesia ibangele iintlungu kwesi sidalwa siphilayo? Impendulo ilula. I "humanizes" into engekazalwa. Kwaye leyo yingxaki enkulu kushishino lwezigidigidi oluthembele kumfanekiso woluntu "ohloniphekileyo" njengomkhuseli "wenkululeko yokuzikhethela" ukutsala abathengi abangalindelanga. Abaqhomfi abathethi malunga nobuntu bomntwana, kwaye kunqabile nokuba bavume ubunyani obuphilayo bomntwana. Ukwenza njalo lishishini elibi. Ukubulawa kweentsana kuthengiswa nzima.

Hayi, isibulali-ntlungu asinakukwenza ukuqhomfa kuvumeleke —njengokungasebenzisi iziyobisi kummelwane ngaphambi kokuba umdubule, kuya kwenza ukuba kube yinto efanelekileyo.

Mhlawumbi ngenye imini, kuyakubakho imyuziyam enikezelwe kutshabalalo lwamakhulu ezigidi zamaxhoba okuqhomfa. Iingqondo zangomso ziya kuhamba kwiipaseji zayo, zijonge ukuboniswa kwayo ngemifanekiso evulekileyo, zibuza ngokungakholelwa:

“Ngaba ngenene wenze oku kwaba bantu?"

 

UKUFUNDA KWESIKHOKELO:

 

 

Cofa apha ukuze Ungabhalisi or Bhlisa kule Journal.

Le nkonzo ifumana a enkulu ukunqongophala kwemali.
Nceda uqwalasele ukubuyisa isishumi kubawexuki bethu.
Enkosi kakhulu.

www.markmallett.com

-------

Cofa apha ngezantsi ukuguqulela eli phepha ulwimi olwahlukileyo:

Print Friendly, PDF & Email

Imihlathi

Imihlathi
1 Ndikhumbula ndifunda ngeminyaka yama-90 ibali lomongikazi owayesithi balwela ubomi bosana oluneenyanga ezintlanu ngelixa, kumgangatho olandelayo wesibhedlele, babekhupha isisu esineenyanga ezintlanu ubudala. Ukungavisisani kwamshukumisela ekubeni abe ngummeli wobomi bosana olungekazalwa…
exhonyiweyo EKHAYA, INYANISO ENZIMA.

Amagqabantshintshi zivaliwe.