Benedict kunye noMyalelo weHlabathi oMtsha

 

UKUSUSELA Uqoqosho lwehlabathi luqalise ukundandatheka njengomatiloshe onxilileyo kwiilwandle eziphakamileyo, bekukho iminxeba evela kwiinkokheli ezininzi zehlabathi "zenkqubo entsha yehlabathi" (jonga Ukubhala eludongeni). Kukhokelele ekubeni amaKristu amaninzi abe nokukrokrela, mhlawumbi kufanelekile, ngeemeko zokuvuthwa kwegunya lobuzwilakhe lehlabathi, into abanye abanokuthi bayichaze njenge "irhamncwa" lesiTyhilelo 13.

Yiyo loo nto amanye amaKatolika othuka xa uPope Benedict XVI wakhupha incwadi yakhe entsha, IiCaritas ezikwiVenisa, oko bekungabonakali nje ukuvuma kulungelelwaniso lwehlabathi elitsha, kodwa bade bakukhuthaze. Kwakhokelela ekungxoliseni amanqaku avela kumaqela asisiseko, ephephezelisa "umpu wokutshaya," ecebisa ukuba uBenedict wayedibene noMchasi-Kristu. Ngokukwanjalo, namanye amaKatolika ayebonakala elungele ukushiya inqanawa ehamba noopopu "abawexuki".

Kwaye ke, okokugqibela, ndithathe iiveki ezimbalwa ukuyifunda ngononophelo i-Encyclical-hayi nje iintloko-ndaba okanye iikowuti ezikhutshiweyo ngaphandle komxholo-ukuzama ukuqonda into ethethwa nguBawo oyiNgcwele.

 

UMYALELO OMTSHA… INGQIQO KATHIXO?

Abanye banokumangaliswa kukwazi ukuba uninzi lwabapapa, ukuya kwinqanaba elithile — ukusuka kuLeo XIII, uJohn XXIII, uPaul VI, ukuya kuJohn Paul II — bayayiqonda into eyenzekayo ihlabathi kwinkulungwane edlulileyo.

Emva kwayo yonke le nkqubela phambili yenzululwazi kunye nezobuchwephesha, kwaye ngenxa yayo, ingxaki ihleli: ungayakha njani inkqubo entsha yoluntu esekwe kubudlelwane boluntu obulunge ngakumbi phakathi koluntu lwezopolitiko kwinqanaba likazwelonke nakwamanye amazwe? —UPOPU UYOHANE XXIII, Imat et et MagistraIleta enesidima, n. 212

UPopu Benedict uphawula kwincwadi yakhe entsha ngesantya esimangalisayo salo myalelo mtsha.

Inqaku elitsha eliyintloko ibe Ukuqhuma kokuxhomekeka kwelinye ilizwe, eyaziwa njengehlabathi. UPaul VI wayeyibonile ngaphambili, kodwa isantya soburhalarhume esiguquke ngaso sasingenakulindeleka. -IiCaritas ezikwiVenisa, n. I-33

Encoma uJohn XXIII, uPopu John Paul II ngokuphandle wabiza i-Christocentric world order:

Bazalwana noodade, musani ukoyika ukwamkela uKristu kwaye yamkele amandla akhe… Vula iingcango zikaKristu. Kumandla akhe okusindisa vula imida yamazwe, iinkqubo zoqoqosho nezopolitiko, inkalo enkulu yenkcubeko, impucuko nophuhliso.… —UPOPE JOHN PAUL II, Usuku lokuvulwa kwesikhundla sakhe sobupapa, Oktobha 22, 1978; yetn.com

Kwaye kamva uya kugxininisa umahluko phakathi kobuzalwana behlabathi ngokuchasene nobukhosi behlabathi. 

Ngaba eli asiloxesha lokuba bonke basebenzisane ukulungiselela umbutho omtsha womgaqo-siseko wosapho loluntu, okwaziyo ngokwenene ukuqinisekisa uxolo nemvisiswano phakathi kwabantu, kunye nophuhliso oludibeneyo? Kodwa makungabikho ukungaqondani. Oku akuthethi ukuba ubhale umgaqo-siseko we-super-State jikelele. —UAPOPE JOHN PAUL II, Umyalezo woSuku lweHlabathi loXolo, 2003; IVatican.va

Ke ngoku kulele ingozi, kunye nesilumkiso esisisiseko kuyo yonke incwadi entsha kaPopu Benedict: ngaba lo myalelo wehlabathi elitsha, enyanisweni, uza kuvula iingcango zokuba UKristu, okanye uzivale? Ubuntu busezindleleni ezinzulu:

UPaul VI waqonda ngokucacileyo ukuba umbuzo wentlalontle ubuselizweni liphela kwaye wakuqonda ukunxibelelana phakathi kokuqhubela phambili kumanyano lobuntu, kunye nenqobo yobuKristu yosapho olunye lwabantu ngokubambisana nobuzalwana. -ICaritas kwiiVeritates, n. I-13

Sibona apha umahluko ocacileyo owenziweyo: ukuba phakathi komanyano nje lobuntu, kunye nolo “losapho lwabantu” olusekwe kwinjongo yobuKristu yesisa ehlala ngenene. Ukudityaniswa okulula akwanele:

Njengokuba uluntu lusiya ludityaniswa ngakumbi nangakumbi, lusenza abamelwane kodwa alwenzi ukuba sibe ngabazalwana. -IPOPE BENEDICT XVI, ICaritas kwiiVeritates, n. I-19

Ubuntu behlabathi bufuna ukusenza abamelwane, kodwa kungabi njalo; UbuKristu, enyanisweni, bufuna ukusenza usapho. Ngapha koko, asinakutsho na ukuba uYesu wawubeka lo mbono womyalelo wehlabathi elitsha kwiincwadi zeVangeli?

Andithandazeli bona kuphela, kodwa ndithandazela nabo baya kukholwa kum ngelizwi labo, ukuze bonke babe banye, njengokuba wena, Bawo, ukukum nam ndikunye nawe, ukuze nabo babe kuthi, ukuze ukuze likholwe ihlabathi ukuba ndithunywe nguwe. (UYohane 17: 20-21)

Ke, ulungelelwaniso lwehlabathi elitsha alukho "bubi" kulo ngokwalo okanye kuba kungumbutho wehlabathi. Njengoko uJohn Paul II watshoyo,

Ihlabathi, kuqala, ayilunganga kwaye ayilunganga. Iya kuba yile nto yenziwe ngabantu ngayo. -Idilesi kwi-Pontifical Academy yeSayensi yezeNtlaloNge-27 ka-Epreli ngo-2001

Kwaye ke, uPopu Benedict ubeke umbono oqaqambileyo nesiprofeto ngethemba lokuba iyakuba yintshukumo "elungileyo", evakalisa ingqondo kaKristu echazwe kwiiVangeli kwaye icaciswe ngakumbi kwimfundiso yecawe yezentlalo. Sukuyenza impazamo, nangona kunjalo: uPopu Benedict ubona ngokucacileyo ukuba into esele iqala ukuvela ijongene nemithintelo emininzi kwaye inakho konke ukuba kubi kakhulu.

 

IZIKO LABANTU

Incwadana ka-Pope Benedict inokuthi ishwankathelwe ngamagama alowo wangaphambili:

… Umntu ngamnye usisiseko, unobangela kunye nesiphelo samaziko onke entlalo. —UPOPU UYOHANE XXIII, Imat et et Magistra, n. 219

Apha, ke, kulapho uPopu Benedict kunye nabapapa phambi kwakhe babambe umbono woMyalelo weHlabathi oMtsha ocacileyo ocacileyo okwahlukileyo kuninzi lweengcinga zale mihla: ngumbono wenkonzo yenkululeko yoluntu, leyo "yomntu wonke" ayisiyonto nje yomzimba-yeemvakalelo, kodwa nayo yokomoya.

Umntu akayona i-athomu elahlekileyo kwindalo engenanto: sisidalwa sikaThixo, athe uThixo wakhetha ukusinika umphefumlo ongafiyo nosoloko emthanda. Ukuba umntu ebesisiqhamo nje samathuba okanye imfuneko, okanye ukuba ebengamele ukuthoba iminqweno yakhe kumhlaba omde wehlabathi ahlala kulo, ukuba yonke inyani ibiyimbali nenkcubeko, kwaye umntu ebengenayo indalo emiselwe Ukuzigqwesa ngobomi obungaphaya kwendalo, emva koko umntu angathetha ngokukhula, okanye indaleko, kodwa hayi ukukhula. -IiCaritas ezikwiVenisa, n. 29

Ngaphandle kolu luvo “lungaphaya” luthathelwe ingqalelo kuphuhliso lwezizwe nabantu, singazibeka emngciphekweni wokuvulela “ithuba elikhulu” (n. 33), njengoko uBenedict esitsho, ukuba sibe yinyani umntu usapho lwehlabathi.

… Ngaphandle kwesikhokelo sothando lwenene, lo mbutho wehlabathi ungadala umonakalo ongazange ubonwe kwaye udale iyantlukwano entsha kusapho loluntu… ubuntu buqhuba umngcipheko omtsha wobukhoboka nokuphathwa .. —N 33, 26

Akunakubakho njani isilumkiso esicace gca ngokuchasene nohlobo olungalunganga locwangco lwehlabathi?

 

IZIZWE EZIMANYENEYO

Okwangoku, abaninzi banomsindo, besithi uPopu Benedict ubiza iZizwe eziManyeneyo "ngamazinyo". Inkxalabo kukuba iyaziwa into yokuba iZizwe Ezimanyeneyo zinee-ajenda ezininzi ezichaseneyo nemfundiso yeCawa, kwaye zisebenzisa naliphi na igunya elinalo ukuqhubela phambili i-ajenda yokulwa ubomi (ngelixa abanye benoluvo lokuba iZizwe Ezimanyeneyo zinokuba sisixhobo irhamncwa ”…) Kodwa kufuneka ufundwe ngononophelo ngakumbi amazwi kaBawo oyiNgcwele apha:

Xa ujamelene nokukhula okungapheliyo kokuxhomekeka kwelinye ilizwe, kukho isidingo esomeleleyo, nokuba kuphakathi koqoqosho lwehlabathi, kohlaziyo Umbutho weZizwe eziManyeneyo, kwaye ngokufanayo amaziko ezoqoqosho kunye nezemali zamanye amazwe, ukuze uluvo losapho lweentlanga lufumane amazinyo okwenyani. —Nombolo 67

Okokuqala, uPopu Benedict ufuna "ukulungiswa" kwe-UN-hayi ukuxhotyiswa kwimeko yayo esele ikho, eyayiqonda kudala ngaphambi kokuba abe nguPopu weengxaki ezisisiseko ezinxulunyaniswa ne-UN:

… Iinzame zokwakha ikamva zenziwe ngeenzame ezitsala ngokungaphezulu okanye kancinci kumthombo wesiko lenkululeko. Ngaphantsi kwesihloko soMyalelo weHlabathi eNtsha, ezi nzame zithatha ubumbeko; Ziya ngokuya zihambelana ne-UN kunye neenkomfa zayo zamazwe ngamazwe… ezityhila elubala ifilosofi yomntu omtsha neyehlabathi elitsha… -Cardinal Joseph Ratzinger (POPE BENEDICT XVI), IVangeli: Ukujongana nengxaki yeHlabathi, nguNks. UMichel Schooyans, ngo-1997

Ifilosofi ngamanye amaxesha ngokunzulu ichasene nomthetho wendalo kunye nokuziphatha.

Okwesibini, "yingcinga yosapho lweentlanga" anombono wokufumana amazinyo. Oko kukuthi, usapho oluyinyani lweenkcubeko ezahlukeneyo, luxhasana ngomoya wobumbano, isisa, nenkululeko yokwenyani esekwe kuthando lwenene kunye nomthetho oqinisekileyo osoloko uxhasa ukulunga okuqhelekileyo. Ngu hayi becela amandla esinye ukuba balawule yonke imiba yosapho lwezizwe, kodwa ukusasazwa kwamandla okanye "inkxaso-mali".

Ukuze ungavelisi amandla anobungozi kwindalo ephethe gadalala, ulawulo lwehlabathi kufuneka luphawulwe yinkxaso-mali, icaciswe kwiindlela ezininzi kwaye ibandakanya amanqanaba ahlukeneyo anokusebenza kunye. Ubumbano lwehlabathi ngokuqinisekileyo lufuna igunya, nanjengoko lubeka ingxaki yokulunga okuqhelekileyo okufuneka kulandelwe. Eli gunya, nangona kunjalo, kufuneka lihlelwe ngendlela encedisayo kunye nendlela ebekelwe bucala, ukuba ayizukunyhasha inkululeko ... -ICaritas eVeritate, n.57

 

 UMBONO WABANTU OZALISEKILEYO

Incwadana kaPopu inokubonakala ithembele kakhulu "kwinkcubeko yethu yokufa." Kodwa iyafikeleleka, usikhumbuza, kuphela ngamandla kaThixo.

Kwelinye icala, ukungamkelwa kukaThixo kunye nokungabikho kokungakhathali, ukungazi nto kuMdali kunye nokuba semngciphekweni wokungahoyi ngokulinganayo amaxabiso oluntu, yeyona nto iphambili kuphuhliso namhlanje. Ubuntu obubandakanya ngaphandle kukaThixo bubuntu obungenabuntu. -ICaritas eVeritate, n. I-78

Kwaye ke, uThixo uvelise abaprofeti kumhla wethu, oyintloko phakathi kwabo inguMama wakhe, ukusilumkisa ukuba uluntu lwethu ngokwenene "alunabuntu". Ngaphandle kombono opheleleyo womntu ongajonganga kuphela ubungakanani bakhe bokomoya kodwa uMthombo kunye noBomi belo dimension, sijamelene nekamva eliqinisekileyo. Njengoko uJohn XXIII watshoyo, “Ukohlulwa kuThixo umntu usisigebenga, kuye nakwabanye…” (M. et M., n. 215).

Irhamncwa… kwaye mhlawumbi irhamncwa.

 

 

KUFUNDWA NGOKUBA:

 

 

 

Olu lungiselelo luxhomekeke kwinkxaso yakho:

 

Enkosi!

 

 

Print Friendly, PDF & Email
exhonyiweyo EKHAYA, UKHOLO NOKUZIPHATHA.

Amagqabantshintshi zivaliwe.